Lepiężnik jest to roślina preferująca podmokłe tereny, która rośnie zwłaszcza na brzegach strumieni i potoków. To niepozorna bylina o drogocennych dla alergików i astmatyków właściwościach. W zielarstwie używa się jej kłączy i liści.
Lepiężnik- charakterystyka
Lepiężnik to bylina należąca do rodziny astrowatych. Jego nazwa łacińska (Petasites) pochodzi od greckiego słowa petasos, które oznacza „nakrycie głowy” i odnosi się do okazałych liści tej rośliny. Najpopularniejszy, jest lepiężnik różowy (Petasites hybridus). Jego cechą charakterystyczną są drobne, różowe kwiaty, zebrane w wiechowate kwiatostany, znajdujące się na szczycie pojedynczego pędu kwiatostanowego. Roślina ta kwitnie w połowie marca. Po zakończeniu kwitnienia pęd bardzo szybko przyrasta, po czym rozwijają się tak zwane liście odziomkowe (wyrastające z kłącza). Są one w stanie osiągnąć nawet do kilkudziesięciu centymetrów średnicy, natomiast pęd kwiatostanowy przyrasta na długość do 1 metra. Liście osadzone są na długich ogonkach i mają kształt sercowato-nerkowy, ponadto są piłkowane na brzegu. Lepiężniki tworzą zazwyczaj spore, jednogatunkowe grupy. Często zaburzają rozwój pozostałych sąsiadujących z nimi roślin. Właśnie dlatego są uznawane za gatunek inwazyjny.
Gatunki lepiężników
Często używany w celach leczniczych jest lepiężnik różowy, jednak znanych jest jeszcze kilka gatunków tej byliny. Oprócz niego we florze Polski spotkać można także lepiężnika białego (Petasites albus). Jest to roślina pospolita w górach i rzadko spotykana na niżu. Lepiężnik biały rośnie w wilgotnych lasach, na brzegach potoków, źródliskach i wąwozach. Pąki tej rośliny pojawiają się już w marcu. Gatunek wyróżnia się swoimi drobnymi białymi kwiatami, zebranymi w koszyczki. Kolejnym spotykanym w kraju gatunkiem jest lepiężnik wyłysiały. Ma drobniejsze liście oraz kwiaty. Rośnie głównie w górach. Ma sercowotrójkątne liście i zakwita jeszcze przed ich rozwojem. Kwiaty tej byliny przybierają barwę białawą lub żółtawą. Innym znanym gatunkiem jest lepiężnik kutnerowaty (Petasites spurius). Rośnie na terenie południowo-wschodniej Europy. Wyróżnia się tym, że jego łodygi oraz spód liści pokryty jest białawym, gęstym kutnerem.
Co znajduje się w składzie lepiężnika?
Lepiężnik to roślina doceniania w medycynie naturalnej. W bylinie znajduje się wiele substancji korzystnie wpływających na zdrowie człowieka. Głównymi czynnymi składnikami obecnymi w lepiężniku są petasyna oraz izopetasyna, uzyskiwane z korzenia. Oprócz nich znajdują się w niej:
- błonnik pokarmowy,
- flawonoidy,
- garbniki,
- inulina,
- śluzy,
- minerały (cynk, sód, potas, magnes, wapń),
- olejki eteryczne.
Co ważne, w składzie lepiężnika znajdują się też toksyczne alkaloidy pirolizydynowe, a więc należy stosować to zioło, zachowując środki ostrożności.
Lepiężnik na alergię i astmę
Lepiężnik pospolity jest zalecany do stosowania zwłaszcza przez osoby z alergią i chore na astmę. Ma to związek z tym, iż naukowcy udowodnili jego działanie polegające na redukcji alergii sezonowych. Zioło to jest w stanie złagodzić takie objawy jak kichanie i katar występujących w przebiegu kataru siennego. To więc dobra propozycja dla osób uczulonych na pyłki drzew, traw i chwastów. Leukotrieny obecne w wydzielinie dróg oddechowych doprowadzają do utrudnionego przepływu powietrza w oskrzelach, a przy tym zwiększają wydzielanie i zbieranie śluzu, a także przyczyniają się do skurczu oskrzeli i nacieku komórek zapalnych w drogach oddechowych. Badacze odkryli, iż związki aktywne wyizolowane z kłączy i liści lepiężników zmniejszają wytwarzanie białek i leukotrienów odpowiedzialnych za uczuleniowe reakcje zapalne. Już po 5 dniach terapii z wykorzystaniem tego zioła można zaobserwować znaczny spadek histaminy wywołującej uciążliwe dolegliwości ze strony dróg oddechowych.
Lepiężnik- pozostałe właściwości
Lepiężnik jest w stanie pomóc nie tylko alergikom i astmatykom. Ekstrakt z niego jest też pomocny w leczeniu migreny. Istnieją też pewne dowody, iż zioło to może łagodzić depresję oraz zaburzenia lękowe u ludzi borykających się z zaburzeniami psychosomatycznymi, a więc tymi przebiegającymi bez żadnej wyraźnej przyczyny fizycznej.
Działanie lepiężnika
Zioło to działa we wszechstronny sposób. A przede wszystkim:
- ułatwia oddychanie,
- wspiera odkrztuszanie,
- łagodzi kaszel,
- udrażnia zatkany nos oraz zatoki,
- zwiększa potliwość ciała,
- działa przeciwbólowo, uspokajająco i żółciopędnie,
- poprawia trawienie i pomaga w prawidłowym działaniu jelit,
- obniża ciśnienie tętnicze krwi,
- zwiększa dzienną diurezę,
- rozkurcza mięśnie gładkie,
- wspiera proces odchudzania.
Jak przygotować napar z lepiężnika?
Do przygotowania naparu przydadzą nam się 2 łyżki rozdrobionego zioła (kłącze lub liście). Zalewamy je szklanką wrzącej wody, po czym odstawiamy i zaparzamy pod przykryciem. Czekamy ok. 30 minut, po czym cedzimy i pijemy. Taki płyn należy przyjmować 3-4 razy dziennie w ilości ok. 50 ml. Napar przydaje się też do wykonywania okładów w przypadku zapalenia spojówek o podłożu alergicznym, czy też do zakraplania nosa w przypadku kataru siennego.
Jak przygotować nalewkę z tego zioła?
W celu stworzenia nalewki musimy zakupić świeżo zioło. Należy je rozgnieść czy też drobno posiekać, a następnie zalać podgrzaną wódką w proporcji 1:3. Lepiężnika odstawiamy w ciemne miejsce na dwa tygodnie. Po ich upływie przecedzamy nalewkę i pijemy 1 łyżeczkę 2 razy dziennie. Kuracja powinna trwać ok. 2-3 tygodnie. Taką mieszankę można też stosować zewnętrznie na atopowe zapalenie skóry czy wysypki alergiczne. Według dr. Henryka Różańskiego lepiężnik w tej postaci powinien być stosowany od 2 do 3 tygodni raz na kwartał.
Lepiężnik- przeciwwskazania oraz skutki uboczne
Produkty z lepiężnikiem powinny być ostrożnie stosowane. Nie powinno się przyjmować ich zbyt długo i w dużej ilości, gdyż istnieje wówczas ryzyko toksycznego uszkodzenia wątroby. Zioło to nie powinno być stosowane u kobiet ciężarnych, małych dzieci i osób z poważnymi chorobami nerek i wątroby.
Gdzie można kupić i ile kosztuje lepiężnik?
Wyroby z lepiężnikiem można zakupić przede wszystkim w sklepach zielarskich, tych stacjonarnych oraz internetowych. Niekiedy produkty z tym ziołem są też dostępne w aptekach. Opakowanie zawierające ok. 100 g pociętych suszonych liści lepiężnika to koszt ok. 12-13 zł. Suszony i pocięty korzeń kosztuje ok. 7 zł za opakowanie 50 g.
