Ciąża jest stanem, w którym znaczenie wzrasta zapotrzebowanie na witaminy i minerały. Mimo stosowania zbilansowanej diety bogatej w mikro- i makro elementy może okazać się, że powstają niedobory witamin i minerałów. Tych, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu mamy i prawidłowego rozwoju dziecka. Dlatego konieczna jest suplementacja pewnych składników, które pozwolą na odpowiedni przebieg ciąży i rozwój maleństwa. Jakie suplementy w ciąży powinny przyjmować kobiety? O tym przeczytasz w naszym artykule.
Kwas foliowy w ciąży
Jedną z najważniejszych witamin, która bez wątpienia powinna być przyjmowana nie tylko w ciąży, ale już na etapie jej planowania jest kwas foliowy (400 ug dziennie). Już na około 3 miesiące przed zapłodnieniem, przez cały okres ciąży oraz 3 miesiące po porodzie, warto suplementować kwas foliowy. Co ważne, mężczyźni również powinni przyjmować tę witaminę przed poczęciem. Zmniejsza się wtedy ryzyko zaburzeń rozwojowych u dziecka oraz poprawia jakość nasienia. Kwas foliowy wchodzi w skład witamin z grupy B i występuje pod nazwą witaminy B9. Jest ona kluczowym składnikiem w biosyntezie kwasów nukleinowych DNA oraz RNA. Te odpowiadają za podział komórek organizmu i ich prawidłowy wzrost. Okazuje się, że organizm ludzki nie potrafi sam wytwarzać kwasu foliowego, przez co powinien być on dostarczany z zewnątrz w postaci pożywienia czy suplementu.
Kwas foliowy jest niezwykle ważną substancją w ciąży. Dlaczego? Gdyż jego niedobór może być przyczyną wrodzonych wad rozwojowych centralnego układu nerwowego (wady cewy nerwowej). Są to bardzo poważne wady rdzenia kręgowego czy mózgu, np. rozszczep kręgosłupa, bezmózgowie czy przepuklina mózgowa. Co istotne, kwas foliowy zmniejsza również ryzyko wystąpienia wrodzonych wad serca i układu moczowego. Zapobiega też wystąpieniu anemii, zarówno u mamy, jak i u dziecka. Jak podają lekarze, poważne wady cewy nerwowej powstają do 28 dnia życia płodu. Dlatego kwas foliowy powinien być suplementowany przed poczęciem lub zaraz po nim. Brak odpowiedniej podaży kwasu foliowego może prowadzić do poronienia i zakrzepicy.
Oprócz suplementacji warto również spożywać produkty zawierające kwas foliowy. Dostarczą one nie tylko tej niezbędnej witaminy, ale także wielu innych cennych składników. Są to np. natka pietruszki, szpinak, sałata, kapusta, brukselka, pomidory, buraki, kalafior, brokuły, pomarańcze, banany, produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe, jaja i sery.
Witamina D3 w ciąży
Witamina D jest równie ważna, dla zachowania zarówno zdrowia matki, jak i dziecka. Składnik ten jest ważny dla wchłaniania wapnia i fosforanów, czyli składników odpowiedzialny za budowę kości i zębów. Dodatkowo witamina D3 działa korzystnie na odporność, mięśnie i cały układ nerwowy.
Nieodpowiednia ilość dostarczanej witaminy D do organizmu sprawia, że u dziecka może rozwinąć się np. krzywica. A także rozmiękanie potylicy, zaburzenia rozwojowe zębów, niska masa kostna dziecka i inne wadu układu kostnego. Okazuje się, że dzieci urodzone przez matki z niedoborem tej witaminy, są podatne na wystąpienie alergii, cukrzycy, osteoporozy czy astmy. Ale także nowotworów i chorób autoimmunologicznych. Niedobór tej witaminy u kobiety w ciąży może wiązać się z cukrzycą ciążową, nietolerancją glukozy, rzucawką, przedwczesnym porodem, wskazaniem do cesarskiego cięcia czy występowaniem stanów zapalnych pochwy.
Podczas ciąży zalecana ilość witaminy D3 to 1500-2000 IU na dobę. Warto uzupełniać ją również poprzez jedzenie tłustych ryb, serów, jaj i mleka.
Żelazo w ciąży
Odpowiednia wartość żelaza w organizmie kobiety ciężarnej jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz rozwoju dziecka. Okazuje się, że jego niedobór może doprowadzić do:
- obniżonej odporności dziecka,
- ograniczonego rozwoju dziecka,
- przedwczesnego porodu,
- poronienia,
- niskiej masy urodzeniowej,
- anemii,
- zaburzeń pamięci i koncentracji,
- spadek kondycji,
- zaburzeń rytmu serca.
Konieczne jest spożywanie produktów bogatych w żelazo, takich jak: rośliny strączkowe, szpinak, rukola, płatki owsiane, buraki, żółtka jaj i czerwone mięso. Jednak szczególnie w II i III trymestrze zapotrzebowanie na żelazo wzrasta, dlatego często występują jego niedobory. Żelazo powinno się dostarczać do organizmu ciężarnej w ilości 30-60 mg na dobę. Warto jednak kontrolować jego poziom, a w przypadku wystąpienia niedoboru lekarz prowadzący ciąże powinien podjąć decyzje o jego suplementacji. Czasami może okazać się, że jego nadmiar jest równie niebezpieczny co niedobór, dlatego trzeba rozsądnie podejść do suplementacji i wszelkie wątpliwości omawiać z lekarzem prowadzącym.
Jod w ciąży
Optymalna podaż jodu w ciąży jest bardzo ważna dla prawidłowego rozwoju dziecka. Jod silnie wpływa na prawidłowe funkcjonowanie jego tarczycy, która produkuje hormony odpowiedzialne za kształtowanie się mózgu i kości dziecka. Kiedy w organizmie kobiety występuje ich skrajny niedobór, może doprowadzić to do upośledzenia umysłowego dziecka, niedosłuchu, głuchoty, poronienia, przedwczesnego odklejenia się łożyska czy wad układu kostnego. Jod jest szczególnie ważny w I i III trymestrze ciąży, kiedy intensywnie rozwija się wiele narządów, szczególnie mózg.
Kobieta w ciąży powinna spożywać około 200 μg jodu, dlatego konieczna jest jego suplementacja przez cały okres trwania ciąży. Warto spożywać również ryby morskie.
Omega-3 w ciąży
Omega-3, czyli kwasy tłuszczowe są niezbędne dla jak najlepszego rozwoju dziecka i poprawnego samopoczucia matki. Szczególnie DHA, czyli kwas dokozaheksaenowy. Ponieważ głównym źródłem kwasów tłuszczowych są tłuste ryby morskie i owoce morza, a przeciętny Polak spożywa ich niewielkie ilości, należy je suplementować. Kwasy tłuszczowe mają szczególnie istotny wpływ na rozwój układu nerwowego i wzroku dziecka. Budują również komórki nerwowe siatkówki oka i mózgu podczas życia płodowego. Co ważne, zapobiegają również wahaniom nastroju u kobiet w ciąży oraz depresji poporodowej. Okazuje się, że kwas DHA chroni również przed przedwczesnym porodem, a kobiety, u których istnieje zwiększone ryzyko, powinny przyjmować kwasy w ilości 1000 mg DHA. W przypadku normalnego przebiegu ciąży zalecana ilość to 600-1000 mg. Do diety warto włączyć awokado i tłuste morskie ryby.
Magnez w ciąży
Magnez w ciąży przyjmuje się w przypadku stwierdzenia jego niedoboru. Jest to składnik, który jest niezbędny dla prawidłowego przebiegu ciąży i rozwoju dziecka. Wpływa nie tylko na wagę, ale także wzrost noworodka. Ponadto przeciwdziała wystąpieniu stanu rzucawkowego w ciąży, który może okazać się niebezpieczny dla matki i dziecka. Niedobór magnezu może być również przyczyną poronienia, nieprawidłowego rozwoju mózgu dziecka i układu kostnego. Co istotne, wpływa również na syntezę witaminy D. Niedobór magnezu w ciąży może być przyczyną skurczy mięśni, zarówno nóg, rąk, jak i macicy, prowadząc tym samym do wcześniejszych skurczów macicy. Warto dbać o odpowiedni poziom magnezu, gdyż składnik ten przyczynia się nie tylko do prawidłowego rozwoju dziecka, ale także wpływa pozytywnie na samopoczucie matki, poprawiając nastrój i łagodząc stres. Magnez znajduje się przede wszystkim w kakao, pestkach dyni, kaszy gryczanej, czekoladzie, brązowym ryżu i roślinach zielonych.
Czy suplementacja jest ważna tylko w ciąży?
Każda kobieta i mężczyzna, którzy marzą o potomstwie, już na etapie planowania ciąży powinni zadbać o odpowiednią dietę i uzupełnienie witamin i minerałów. Warto przyjrzeć się swoim nawykom żywieniowym oraz temu, jaki wygląda prowadzony tryb życia. Zarówno dieta, jak i wiek, stan zdrowia, styl życia czy aktywność fizyczna rodziców, są bardzo ważne, dla prawidłowego przebiegu ciąży i rozwoju dziecka. Dlatego już 3 miesiące przed planowanym poczęciem, warto suplementować witaminy, uprawiać sport, zdrowo się odżywiać, wysypiać się oraz stronić od używek.
Kiedy urodzi się dziecko, kobieta, która karmi piersią, powinna nadal suplementować witaminy i minerały oraz dbać o jakość spożywanych posiłków. Pozwoli to na szybszy powrót do zdrowia po okresie ciąży oraz zapewni dziecku odpowiednią ilość mikro- i makro elementów.
