Napoje izotoniczne mają na celu wyrównanie poziomu wody i elektrolitów, które są wydalane z organizmu w procesie wydzielania potu. Z uwagi na skład napojów izotonicznych pomagają one również uzupełnić witaminy i minerały, a także w niewielkim stopniu węglowodany spalane podczas wysiłku fizycznego. Nie bez powodu więc izotoniczne napoje wykorzystywane są jako wspomagacze organizmu we wszelkich dziedzinach sportu, których specyfika wystawia organizm człowieka na wzmożony wysiłek.
Działanie napojów izotonicznych
Każdy izotonik ma za zadanie dorównywać osmolalności płynów ustrojowych człowieka. Należy wspomnieć, że poziom osmolalności wpływa na prędkość wchłaniania substancji przez komórki. Aby zrozumieć w pełni działanie napojów izotonicznych, trzeba wyjaśnić pojęcie osmozy.
Osmoza to inaczej dyfuzja substancji rozpuszczonych w danym płynie przez membranę. W przypadku izotoników membraną jest błona komórkowa, zaś substancjami rozpuszczonymi węglowodany, witaminy i minerały w napoju. Płyny ustrojowe znajdujące się w komórkach i przestrzeni międzykomórkowej człowieka cechują się daną wartością osmolalności. Wartość ta niesie ze sobą korzyść w postaci szybkiego przenikania płynów ustrojowych przez błony komórkowe. Umożliwia to szybkie dostarczanie do komórek substancji zawartych w płynach ustrojowych. Napoje izotoniczne posiadają skład dzięki któremu ich osmolalność dorównuje tej osiąganej przez płyny ustrojowe człowieka. Dlatego też potrafią one utrzymywać odpowiedni poziom wody w organizmie oraz szybko dostarczyć utracone witaminy i minerały. Substancje zawarte w izotonikach zostają więc szybciej dostarczone do wnętrza komórek, porównując z innymi napojami, które cechują się dużą zawartością cukru, a co za tym idzie mniejszym poziomem osmolalności.
Skład napojów izotonicznych
Skład izotoników jest ściśle określony, w przeciwnym razie nie osiągną odpowiedniej osmolalności. Uniwersalny skład napoju izotonicznego uwzględnia:
- Wodę, która spełnia rolę rozpuszczalnika dla pozostałych substancji czynnych, takich jak cukry, witaminy i minerały.
- Węglowodany, najczęściej w postaci cukrów prostych jak glukoza, fruktoza czy sacharoza. Cukry proste z uwagi na budowę szybko się wchłaniają w organizmie, więc w krótkim czasie pozwalają uzupełnić deficyt węglowodanów utracony przy wysiłku fizycznym. Izotoniki zawierają od 4 do 8 gramów węglowodanów na 100 ml. Większa zawartość cukru w napoju dyskwalifikuje go jako napój izotniczny, ponieważ nie osiąga odpowiedniego poziomu osmolalności.
- Elektrolity, takie jak potas, sód, wapń czy magnez. Elektrolity w napojach izotonicznych mają za zadanie wspomaganie układu mięśniowego i nerwowego poprzez zwiększenie skuteczności przewodzenia impulsów mięśniowo-nerwowych. Ich działanie objawia się jako zmniejszenie kurczliwości mięśni, co podczas długotrwałego wysiłku może prowadzić do przemęczenia mięśniowego lub naderwań włókien mięśni, tzw. sarkomerów. Ponadto elektrolity wspomagają wchłanianie wody w organizmie i pracę mięśnia sercowego. Właściwości elektrolitów są więc zbawienne podczas długotrwałego wysiłku fizycznego.
- Witaminy, które wspomagają działanie elektrolitów. Te zawarte w napojach izotonicznych zmniejszają efekt odwodnienia organizmu wskutek dużego wysiłku oraz przyczyniają się do wspierania prawidłowej pracy mięśni.
Na rynku spożywczym istnieje wiele napojów, które jedynie jawią się jako napoje izotoniczne. Nie każde napoje z elektrolitami to napoje izotoniczne. Należy więc uważnie sprawdzać skład kupowanego produktu i zwracać szczególną uwagę na poszczególne elektrolity oraz stężenie cukrów na 100ml napoju.
Napoje izotoniczne – szkodliwość i skutki uboczne
Spożywanie napojów izotonicznych niesie ze sobą szereg korzyści, należy jednak zadać sobie pytanie: Czy są zdrowe?
Zasadniczo napoje tego typu nie są szkodliwe dla osób zdrowych. Z uwagi na ich osmolalność nie odbijają się w żadnym stopniu negatywnie na zdrowym organizmie. Mimo wszystko zawierają one często substancje słodzące, szczególnie w przypadku odmian bezcukrowych. Z kolei obecność różnych barwników zawartych w składzie napoju powinna zwrócić uwagę osób borykających się z alergiami. Zarówno słodziki jak i substancje barwiące nie wykazują szkodliwości wobec osób zdrowych, mogą być jednak przyczyną reakcji alergicznych u alergików. Skutki uboczne picia izotoników występują więc jedynie w przypadku uczulenia na dany składnik.
Należy pamiętać, że napoje izotoniczne zawierające cukier posiadają określoną liczbę kalorii. Informacja ta jest istotna dla osób prowadzących ścisłą dietę określającą dzienną podaż węglowodanów oraz dla ludzi borykających się ze schorzeniami cukrzycowymi. Możliwe jest zastąpienie napoju odpowiednikiem bezcukrowym, który zawiera znikomą ilość kalorii.
Rodzaje napojów izotonicznych
Izotoniki dostępne w sprzedaży można podzielić na płyny izotoniczne, proszki i tabletki. Chociaż na pierwszy rzut oka nie ma żadnej różnicy w wyborze produktu izotonicznego, to warto zastanowić się nad jego formą biorąc pod uwagę sposób jego użytkowania.
Napoje izotoniczne w płynie to najbardziej rozpoznawalna forma izotoników. Zakupisz je wygodnych, plastikowych butelkach. Posiadają określony skład i są swoistym gotowcem, od razu do użycia. Sprawdzają się idealne do zabrania na niezbyt długą trasę rowerową, gdzie nie będzie potrzebna spora ilość płynów lub jako produkt po intensywnym biegu. Napoje izotoniczne w płynie stają się wyjątkowo nieporęczne w przypadku, gdy należy odbyć długą drogę rowerową lub biegową, gdzie ilość przyswajanych płynów może przekraczać kilka litrów. Wtedy lepszym wyborem są izotoniki w proszku lub płynie.
Najwyższej jakości napój izotoniczny, szybko nawodni Twój organizm. Kliknij
Izotoniki w proszku to produkt, który przed konsumpcją należy samodzielnie przygotować. Sprzedawane są zazwyczaj w plastikowych, zakręcanych pojemnikach, saszetkach lub papierowych opakowaniach. Ich przygotowanie polega na odmierzeniu odpowiedniej ilości proszku zawierającego elektrolity, cukry oraz witaminy, a następnie wymieszaniu w określonej ilości wody. Produkt ten sprawdza się doskonale na wielodniowych trasach kolarskich, gdzie nieopłacalne jest zabieranie kilkunastu butelek izotoników w płynie. Zamiast tego warto zabrać kilkanaście małych saszetek i jeden bidon, który można uzupełniać po drodze wodą kupowaną w sklepie lub uzupełnianą prosto z kranu.
Olimp Iso Plus – jeden z najpopularniejszych izotoników w naszym sklepie. Sprawdź
Izotoniki w tabletkach to nieco uproszczona forma napojów w proszku. Każda skompresowana tabletka zawiera odpowiednią ilość składników, które następnie w formie musującej rozpuszczamy w określonej ilości wody. Podobnie jak izotoniki w proszku, tabletki są w kompaktowych opakowaniach, które zajmą stosunkowo mało miejsca. Dzięki czemu możemy je wygodnie zabierać na długie podróże obfitujące w długotrwały wysiłek.
Precyzyjnie odmierzona dawka, niweluje zmęczenie – Izotonik Activlab Isoactive
Izotoniki w tubkach to szczególny rodzaj napojów izotonicznych wykorzystywany często przez profesjonalnych piłkarzy czy tenisistów. Przyjmują one formę skoncentrowanego żelu w wyciskanych tubkach. Zaletą tych izotoników jest fakt, że nie zalegają w żołądku jak skonsumowana woda. Co więcej często są one wzbogacane substancjami energetycznymi. Profesjonalni sportowcy często korzystają z tego typu suplementacji w przerwie meczu piłkarskiego czy tenisowego.
Energetyczny żel szybko dostarczy Tobie energii. Klik
Domowy napój izotoniczny
Możliwe jest stworzenie własnego napoju izotonicznego ze składników domowych. Należy wymieszać następujące składniki:
- od 40 do 80 gramów sacharozy
- 0,6 litra ciepłej wody
- 1-2 gramy soli
- 0,4 litra soku owocowego cechującego się niską zawartością cukrów.
Warto też pamiętać, że wybór ilości sacharozy w domowym izotoniku zależny jest od osobistych preferencji. Nie należy jednak dodawać mniej niż 40 gram i więcej niż 80 gram dwucukru, ponieważ poskutkuje to otrzymaniem napoju hipotonicznego lub hipertonicznego. Cukier zawarty w soku owocowym można dodać do puli całej zawartości cukru. Ponieważ jego stężenie wzrośnie niezależnie od tego czy będzie on dodany wraz z sokiem czy bezpośrednio do napoju.
Napoje hipotoniczne i hipertoniczne
Obok napojów izotonicznych, których osmolalność jest zbliżona do płynów ustrojowych człowieka, mamy również odmiany hipotoniczne i hipertoniczne. Posiadają one część cech napojów izotonicznych, w niektórych aspektach działają lepiej, ale zawsze odbywa się to kosztem innej właściwości charakterystycznej dla izotoników.
Napoje hipotoniczne charakteryzują się zawartością cukrów poniżej 4 gram na 100 ml rozpuszczalnika. Dzięki temu są one przyswajalne jeszcze szybciej niż napoje izotoniczne, jednakże z uwagi na małą zawartość cukru nie są one w stanie uzupełnić deficytu węglowodanów w takim samym stopniu jak napoje o większej ilości cukrów. Są wykorzystywane podczas wysiłku w wysokich temperaturach, gdzie wzmożony jest proces odwadniania. Używanie napojów hipotonicznych pozwala jeszcze szybciej uzupełniać deficyt wody w organizmie.
Napój hipotoniczny uzupełniający witaminy oraz elektrolity kupisz na swiatsupli.pl Klik
Napoje hipertoniczne w swoim składzie zawierają więcej cukru niż standardowe napoje izotoniczne, dzięki czemu w większym stopniu uzupełniają węglowodany spalane podczas wysiłku fizycznego. Następstwem zwiększonej podaży węglowodanów jest jednak większa osmolalność, która przyczynia się do wolniejszego wchłaniania substancji rozpuszczonych w wodzie. Z tego względu napoje hipertoniczne wykorzystujemy w przypadkach, gdy szybkie uzupełnianie wody schodzi na boczny tor. I gdy priorytetem jest utrzymywanie ilości węglowodanów na wysokim poziomie.
Podsumowanie
Izotoniki to nie tylko napoje dla sportowców. Może z nich korzystać każdy pasjonat sportu, zawsze, gdy pragniesz zabezpieczyć organizm przed odwodnieniem. A także skutkami ubocznymi wysiłku fizycznego, które zazwyczaj manifestują się w postaci skurczów i bóli mięśniowych.
Wszelkie opinie na temat izotoników podkreślają ich właściwości nawadniające. Wynikają one z faktu, że napoje izotoniczne charakteryzują się osmolalnością zbliżoną do osmolalności płynów ustrojowych człowieka. Dzięki temu wymiana substancji rozpuszczonych w wodzie zachodzi bardzo szybko i w krótkim czasie pozwala uzupełnić deficyt witamin i minerałów wydalanych wraz z potem.
