W ostatnich latach szczególnych zainteresowaniem w świecie nauki cieszą się flawonoidy. Ich aktywność biologiczna daje szeroką gamę możliwości zastosowania tych związków w charakterze naturalnych środków leczniczych w terapii różnych chorób. Uzasadnia to zwiększenie ich podaży w codziennej diecie poprzez spożywanie zalecanej ilości warzyw, owoców, roślin strączkowych. Innym źródłem flawonoidów są różnego rodzaju herbaty (zielona, czarna, biała), kawa, kakao, miód oraz czerwone wino.
Czym są flawonoidy?
Flawonoidy zwane inaczej bioflawonoidami to roślinne związki bioaktywne, które w naszym organizmie mogą pełnić funkcje podobną do witamin. Podczas przeprowadzonych przez naukowców eksperymentów dostrzeżono wielokierunkowe działanie tych związków i dlatego zawnioskowano o zaliczenie ich do grupy witamin oraz nadano nazwę witaminy P. Stąd też chętnie wykorzystywane są do produkcji suplementów pomocnych w profilaktyce, ale i leków stosowanych w terapii niektórych dolegliwości, przede wszystkim chorób układu sercowo naczyniowego.
Flawonoidy z uwagi na różnice w budowie dzieli się na:
- flawanony,
- flawanole,
- flawony,
- izoflawony,
- flawonale,
- antocyjany,
Gdzie występują flawonoidy?
W naszym organizmie flawonoidy mogą pełnić rolę podobną do witamin. Nie zalicza się ich do niezbędnych składników odżywczych, ale ich pozytywny wpływ na nasz organizm pozostaje nieoceniony. Mają szeroki zakres działania i liczne korzystne dla zdrowia właściwości. Duże ilości flawonoidów znajduje się m.in. w owocach, warzywach i ziołach. Występują we wszystkich częściach roślin: w liściach, łodygach, kwiatach, owocach, nasionach. Największe ilości znajdują się w powierzchniowych warstwach roślin np. w skórce i bezpośrednio pod skórką owoców. Ich zawartość w owocach i warzywach zależy głównie od czynników środowiska takich jak nasłonecznienie czy temperatura oraz od ich stopnia dojrzałości.
Klasa flawonoidów i występowanie:
- flawanony – pomarańcze, grejpfruty;
- flawony – seler, czerwona papryka, pietruszka, czerwony pieprz, tymianek, cytryna;
- flawonole – czarny bez, jabłka, ciemne winogrona, czerwona cebula, brokuł, sałata, czerwona kapusta;
- antocyjany – czarny bez, borówka czernica, czarna porzeczka, aronia, truskawki, wiśnie, ciemne winogrona, czerwone wino, dzika róża;
- flawanole – czerwone wino, czekolada, herbata, kiwi, jabłka;
- izoflawony – rośliny strączkowe, soja i jej produkty;
Flawonoidy – ich działanie
Flawonoidy, które dostarczane są organizmowi wraz ze spożywanymi owocami, warzywami czy roślinami strączkowymi, wchłaniane są w połowie do krwiobiegu w niezmienionej postaci. Te, które nie zostaną w ten sposób przyswojone, są metabolizowane w wątrobie i jelicie cienkim. Wówczas zmienia się także ich aktywność oraz szybkość usuwania z krwiobiegu.
Właściwości flawonoidów
- Antyoksydacyjne (najbardziej cenione) – wynikają ze zdolności tych związków do wychwytywania , wymiatania i ograniczenia wytwarzania wolnych rodników oraz reaktywnych form tlenu, chronią witaminę C i E przed utlenianiem.
- Przeciwzapalne i antyalergiczne właściwości flawonoidów – napływ leukocytów do miejsca objętego stanem zapalnym zostanie spowolniony, a on sam stopniowo zostaje złagodzony.
- Przeciwnowotworowe działanie – zmniejsza ryzyko wystąpienia raka piersi, prostaty, tarczycy, płuc, głowy i szyi.
- Zmniejszają ryzyko wystąpienia chorób sercowo – naczyniowych (zwiększenie stężenia „dobrego” cholesterolu i ograniczenie odkładania się w świetle naczyń krwionośnych „złego cholesterolu”).
- W połączeniu z witaminą C wzmacniają i uelastyczniają naczynia krwionośne (leczenie chorób zakrzepowych i zatorowych).
- Przyczyniają się do zwiększenia siły skurczowej serca (jednocześnie łagodzenia skurczów naczyń krwionośnych) oraz redukcji ciśnienia tętniczego.
- Działanie przeciwcukrzycowe – mogą powiem pośrednio stymulować wydzielanie insuliny.
- Spowalniają proces przebiegu zmętnienia soczewki oka (zaćmy).
- Hamują przenikanie cząsteczek wirusa HIV do wnętrza komórek i aktywność jego biała.
Aby zachować zdrowie i młody wygląd jak najdłużej pamiętajmy, aby spożywać odpowiednią ilość owoców i warzyw bogatych we flawonoidy. Zalecana opcja co najmniej trzy posiłki dziennie zawierające porcje warzyw lub owoców. Zrezygnujmy również z używek, które przyśpieszają procesy starzenia (jednocześnie bardzo niekorzystnie wpływając na krążenie). Warto również unikać nadmiernego stresu oraz poświęcać co najmniej pół godziny na aktywność fizyczną.
Niedobór bioflawonoidów w organizmie człowieka objawia się najczęściej zwiększoną skłonnością do pękania naczyń włosowatych (sińce i wylewy podskórne). Jednak zarówno niedobór jak i nadmiar w diecie działa niekorzystnie na człowieka. W dużych dawkach mogą wchodzić w niebezpieczne interakcje z witaminą C, E, kwasem foliowym, zaburzać prawidłową pracę tarczycy poprzez obniżenie dostępności jodu, zaburzać procesy metaboliczne oraz wpływać negatywnie na transport leków w organizmie człowieka. Odradza się stosowanie kobietom w ciąży oraz podczas karmienia.
Osoby dostarczające wymaganą ilość flawonoidów do organizmu, szczególnie w postaci naturalnej – zauważają wyraźną poprawę samopoczucia. Dzięki temu, że flawonoidy podtrzymują działanie adrenaliny, usuwają uczucie zmęczenia oraz sprawiają, że czujemy się rześko i nie męczymy się szybko. Dieta bogata w te związki jest świetnym rozwiązaniem dla osób w każdym wieku, którzy chcą dbać o swoje zdrowie, wzmocnić organizm, wspomóc odporność oraz poprawić jakość życia.
