Kobalt to jeden z pierwiastków chemicznych, który zaliczany jest do grupy żelazowców. Jego obecność w organizmie nie jest konieczna do odznaczenia na wysokim poziomie, choć znikome ilości są niezbędne do utrzymania prawidłowego funkcjonowania organizmu. Przedstawiamy podstawowe informacje o kobalcie, które rozwijają kwestie jego zastosowania, szkodliwości i występowania. Równolegle wskazujemy, dlaczego warto spożywać pokarmy zawierające kobalt.
Co to jest kobalt?
Niewiele osób dokładnie wie, co to jest kobalt. Kobalt, w języku łacińskim określany jest jako cobaltum. Został on odkryty przez chemika pochodzącego ze Szwecji Georga Brandta w 1735 roku. Nazwa pochodzi od określenia złośliwego krasnala, kobold, który był podejrzewany o zamienianie cennego żelaza na bezwartościowy kobalt.
Kobalt wartościowość
Wartościowość kobaltu wynosi II, III.
Kobalt gdzie występuje?
Największe złoża kobaltu występują w Afryce, skąd też jest masowo wydobywany. Kobalt wydobywany jest także w innych krajach, jednak na mniejszą skalę. Zaliczane do tej grupy są następujące państwa: Kanada, Brazylia i Australia. Kobalt tam gdzie występuje okoliczne są złoża siarki. Wówczas przybiera dwie formy minerału: kobaltynu i smaltynu.
Kobalt występowanie w pożywieniu
Do głównych źródeł kobaltu pozyskiwanego z pożywienia zalicza się mięso, mleko, ziarna zbóż. Jego występowanie jest także udowodnione w kukurydzy, sałacie, szpinaku, kapuście i innych zielonych warzywach.
Głównym źródłem kobaltu w produktach roślinnych są przede wszystkim pełnoziarniste produkty zbożowe.
Kobalt zastosowanie
Kobalt posiada bardzo szerokie zastosowanie w przemyśle. Najczęściej jest wykorzystywany do produkcji akumulatorów, różnych części elektronicznych. Jest także stosowany podczas produkowania farb. Pełni wówczas rolę barwnika. Kobalt sprawdza się także do zdobienia ceramiki. Kobalt stosowany jest także w branży medycznej. Służy do sterylizacji sprzętów i odpadów medycznych. Konieczny jest także do wykonywania zabiegów z zakresu radioterapii. Ze względu na posiadane właściwości ferromagnetyczne, kobalt rewelacyjnie sprawdza się podczas produkowania stopów magnetycznych.
Kobalt znalazł swoje zastosowanie również w procesach, które mają na celu utrwalenie żywności.
Kobalt w organizmie
Ludzki organizm nie wykazuje bardzo wysokiego zapotrzebowania na kobalt. Można powiedzieć nawet, że jest ono minimalne. Wynosi ok. 0,05 ppm. Ta znikoma ilość posiada jednak przełożenie na prawidłową pracę organizmu. Niedobór kobaltu wiąże się z powstawaniem bardzo groźnych dla zdrowia i życia zaburzeń w procesie krzepnięcia krwi.
Kobalt jest jedną z substancji, która jest elementem tworzącym witaminę B12, czyli kobalaminy. Co więcej, kobalt jest atomem centralnym, który tworzy ten złożony związek. Tu uwidacznia się jego najważniejsza rola dl ludzkiego organizmu, ponieważ witamina B12 jest kluczowa w procesie, który odpowiada za regulowanie powstawania czerwonych krwinek odpowiedzialnych za transportowanie tlenu.
Witamina B12 jest także odpowiedzialna za prawidłową przemianę makroelementów w organizmie. Pozwala na przyswojenie białek, tłuszczów i węglowodanów. Kobalamina jest także istotnym elementem dla właściwego przebiegu innych elementów.
Działanie kobalaminy obejmuje także ochronę przed rozwojem choroby kości. Witamina B12 pozwala zmniejszyć prawdopodobieństwo zachorowania na osteoporozę. Równolegle utrzymywanie witaminy B12 na właściwym poziomie pozwala na zapewnienie prawidłowej pracy układu nerwowego. Kobalamina uczestniczy w tworzeniu otoczki mielinowej, która chroni komórki nerwowe w organizmie.
Przestawiając funkcje witaminy B12 nie można zapomnieć o jej wpływie na poprawę samopoczucia, koncentracji. Umożliwia szybszą naukę. Obecność kobaltu w witaminie pozwala na pobudzenie apetytu. Jednocześnie pozwala na wzmocnić układ kostny. Suplementacja witaminy B12 jest polecana dla osób posiadających wysoki poziom złego cholesterolu, ponieważ umożliwia zmniejszenie poziomu substancji tłuszczowych we krwi, określanych jako lipidy.
Witaminę B-12 kupisz tutaj
Niedobór kobaltu
Bardzo mało osób wie o wysokiej częstotliwości występowania kobaltu w produktach odzwierzęcych. Niedobór kobaltu najczęściej jest dostrzegalny u osób, które posiadają dietę wegańską lub wegetariańską. Z niedoborem kobaltu zmagają się także osoby chorujące na alkoholizm, a także na bulimię i anoreksję.
U osób, które nie chorują na wyżej wymienione choroby, zbyt niski poziom kobaltu w organizmie może być spowodowany posiadaniem schorzenia genetycznego lub też upośledzeniem funkcji wchłaniania kobaltu w układzie pokarmowym.
Niedoborowi kobaltu w organizmie często towarzyszy drażliwość, występowanie zaburzeń depresyjnych lub lękowych. W tym także huśtawki nastroju. Niedobór kobaltu może objawiać się także długotrwałym zmęczeniem, nagłym spadkiem wagi. Sygnalizowane bywa to również poprzez zaburzenia widzenia.
Na niedobór witaminy B12, tuż obok wegan i wegetarian, w szczególności narażeni są seniorzy, a także osoby zmagające się z alkoholizmem.
Nadmiar kobaltu w organizmie
Choć kobalt jest niezbędny do utrzymania prawidłowej pracy organizmu, to wystarczy wyłącznie jego minimalna ilość, która pozwoli uzyskać zadowalający efekt. Zgubne jest działanie, które doprowadza do niekontrolowanego podwyższania jego poziomu. Wówczas dochodzi do nadmiaru kobaltu w organizmie, co jest bardzo groźne dla zdrowia. Kobalt w nadmiarze doprowadza do upośledzenia prawidłowego funkcjonowania tarczycy i równolegle może dochodzić do nadprodukcji czerwonych ciałek krwi.
Kobalt szkodliwość
Kobalt bywa określany jako problematyczny pierwiastek, ponieważ jest wchłaniany przez drogi oddechowe w postaci dymu lub pyłu. Jest on także absorbowany przez układ pokarmowy, skórę i błony śluzowe. Najczęściej przedostaje się do organizmu wraz z zanieczyszczonym powietrzem. Narażenie na długotrwały kontakt z kobaltem doprowadza do powstania nadwrażliwości, co skutkuje negatywnymi reakcjami organizmu i pobudza jego szkodliwość. Kobalt w nadmiarze jest bardzo szkodliwy, dlatego warto unikać jego głównych źródeł dostarczania do organizmu.
Uczulenie na kobalt
Zapoznając się z kobaltem, nie można zapomnieć o jego właściwościach uczulających. Kobalt został zaszeregowany jako jeden z najczęściej występujących alergenów kontaktowych. W rzeczywistości izolowane uczulenie na kobalt jest bardzo rzadko udowadniane, ponieważ najczęściej uczula jako mieszanka z innym metalem. Kobalt silnie uczula razem z niklem lub chromem.
Objawem alergii na kobalt są zmiany skórne. Często dochodzi do zapalenia małżowin usznych, którym może towarzyszyć ropienie. Najczęściej skóra reaguje poprzez wyprysk kontaktowy w danym miejscu. Z kolei na rękach powstaje wyprysk zawodowy. W przypadku osób wrażliwych na nadmiar kobaltu, jego spożycie może doprowadzić do wysiewu potnicy.
Zdiagnozowanie uczulenia na kobalt odbywa się poprzez przeprowadzenie testów paskowych. Przebieg leczenia opiera się na unikaniu kontaktu z tym metalem. Zalecane jest także miejscowe podobanie glikokortykosteroidy i leków antyhistaminowych. Konieczne jest także natłuszczanie i nawilżanie skóry.
Osoby ze zdiagnozowanym uczuleniem na kobalt powinny skonsultować z lekarzem suplementację witaminy B12. Podjęcie samodzielnej decyzji o suplementacji tej witaminy może skutkować bardzo negatywnymi konsekwencjami, a także nieodwracalnymi zmianami w organizmie, które będą wymagały długotrwałego leczenia.
Podsumowanie
Rola kobaltu jest nieoceniona zarówno z punktu widzenia przemysłu jak i przede wszystkim ludzkiego organizmu. Wykorzystywany jest do wytwarzania coraz większej ilości przedmiotów. Jego właściwy poziom w organizmie umożliwia zachowanie prawidłowego przebiegu licznych procesów zachodzących w organizmie, stanowiących absolutną podstawę codziennego funkcjonowania. Celowe przyjmowanie nadmiernej ilości kobaltu bywa bardzo zgubne, ponieważ większość osób, które spożywa mięso posiada kobalt na właściwym poziomie. Jego dodatkowe przyjmowanie powinno być w szczególności rozważone przez osoby na diecie wegetariańskiej i wegańskiej.
