Jarzębina, znana również jako jarząb pospolity, swoimi malutkimi, czerwonymi owocami nieskromnie dekoruje nasze parki, lasy i miejskie alejki. Kwitnie w maju, ale ozdabiające ją niewielkie, szkarłatne kulki utrzymują się na gałęziach aż do jesieni, na długo po opadnięciu z drzew liści, Jak więc można wykorzystać ten dar natury, w pełni ciesząc się jego bogactwem i niezastąpionymi właściwościami zdrowotnymi? Podpowiadamy!
Jarzębina – właściwości zdrowotne
Owoce jarzębiny posiadają jedne z najbardziej wszechstronnych właściwości w całym świecie natury. Są bogate w kwasy organiczne, związki mineralne, potas, sód, magnez. flawonoidy, pektydy, antyoksydanty oraz całą gamę witamin: C, A, K, E oraz B. Taka mieszanka zawartych w nich związków sprawia, że niepozorne kuleczki jarzębiny mogą pochwalić się niezwykle kompleksowym działaniem prozdrowotnym:
- wzmacniają odporność i chronią przed sezonowymi infekcjami
- stymulują pracę jelit i działają przeczyszczająco
- mają właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne
- działają moczopędnie i wspierają pracę nerek
- są stosowane w profilaktyce choroby miażdżycowej
- przyspieszają procesy przemiany materii
Dzięki obecności inhibitorów acetylocholinesterazy jarzębina i jej owoce mają również potencjał możliwości spowalniania rozwoju choroby Alzheimera, gdyż to właśnie na tych związkach opera się nowa klasa leków stosowanych w leczeniu objawowym wspomnianego schorzenia.
Czy jarzębina jest jadalna?
Tak, jednak pod kilkoma warunkami! Świeże owoce jarzębiny zawierają w sobie kwas parasorbowy, który działa trująco i podrażniająco na organy, może wywołać biegunkę, wymioty oraz doprowadzić do poważnego odwodnienia organizmu. Ten szkodliwy związek chemiczny ulega jednak rozpadowi, kiedy:
- wysuszymy owoce jarzębiny
- wystawimy owoce na działanie wysokiej temperatury (wygotujemy je)
- wystawimy owoce na działanie niskiej temperatury (zamrozimy je na minimum 36h)
Pod taką postacią jarzębina będzie doskonałym materiałem do sporządzania z niej wyciągów, naparów oraz bogatych w witaminy dodatków kulinarno-kosmetycznych. Najkorzystniejszym miesiącem na szkarłatne zbiory jest okres od września do października, kiedy owoce są już w pełni dojrzałe i bez oporu odrywają się od łodyg.
Co można zrobić z jarzębiny?
Ponieważ owoce jarzębiny mogą być przetworzone na wiele sposobów, zyskała ona miano niekwestionowanej królowej wszechstronności zastosowania. Mnogość zawartych w niej składników odżywczych, witamin oraz drogocennych związków sprawia, że jest jednym z najchętniej stosowanych dodatków kulinarnych, kosmetycznych oraz ozdobnych. Specjalne znaczenie zyskała również w przemyśle farmaceutycznym, poszukującym naturalnych i sprawdzonych rozwiązań dla szeroko występujących w społeczeństwie schorzeń.
Jarzębina – jesienny przysmak
Właściwości zdrowotne jarzębiny może przyćmić tylko jedno: bogactwo jej smaku. Przystępna forma sprawia, że jest nie tylko doskonałym towarzyszem dań głównych, ale również kulinarną atrakcją samą w sobie. Szczególną uwagę kucharzy przykuwa w następujących formach:
- dżem i konfitury z jarzębiny
- syrop jarzębinowy
- sos jarzębinowy
- ciasto jarzębinowe
- jarzębina kandyzowana
Tak przygotowane owoce będą niezastąpionym dodatkiem do mięs, wędlin, wypieków, kompotów oraz kanapek, każdemu z tych dań nadając wyjątkowy i wyrazisty smak.
Jarzębina – złoto w płynie
Niemałą popularnością wśród fanów jarzębiny cieszy się alkohol powstający z jej owoców: jarzębiak. Ta słodka nalewka od dziada pradziada gościła w polskiej kuchni, wypełniając swoim smakiem zakrapiane uroczystości i wieczerze.
Jak wykonać nalewkę z jarzębiny?
1. Odgorycz owoce (wygotuj)
2. Owoce w słoju zalej spirytusem
3. Odstaw na około 6 tygodni w ciemne, chłodne miejsce (piwnica, garaż)
4. Po 6 tygodniach zakorkuj w butelkach i odstaw na kolejne 2 tygodnie
5. Pozostałe w słoju owoce zalej syropem cukrowym
6. Po 2 tygodniach połącz płyn z owocami jarzębiny, rozlej do butelek i zakorkuj
Tak przygotowana nalewka jest zdatna do spożycia po kolejnych 3 miesiącach leżakowania oraz po przejściu procesu filtracji. Chociaż jej produkcja jest czasochłonna, zdecydowanie należy ona do grana najłatwiejszych do sporządzenia oraz najsmaczniejszych tradycyjnych, polskich trunków.
Jarzębina w kosmetykach – bogactwo dla ciała i duszy
Swoim składem jarzębina rozkochała w sobie jeszcze jedną gałąź przemysłu: rynek kosmetyczny. Zawarta w niej witamina C chroni skórę przed procesami starzenia się, wzmacnia naczynia krwionośne i nadaje jej jasnego, promiennego wyglądu. Bogate w sorbitol owoce doskonale nawilżają naskórek, a ich właściwości przeciwzapalne oraz antybakteryjne wspierają procesy gojenia się niedoskonałości cery tłustej i problematycznej.
Niezastąpiona w artykułach pielęgnacyjnych jarzębina świetnie sprawdzi się w formie lekkiego toniku, oczyszczającej maseczki czy balsamu nawilżającego. Tak bogate w składniki odżywcze kosmetyki można spotkać nie tylko na półkach popularnych drogerii handlowych, ale również w zaciszach domów: wyprodukowane i stworzone własnoręcznie w zgodzie z naturą.
Czego potrzeba do wykonania swoich własnych, jarzębinowych kosmetyków?
- tonik jarzębinowy – woda destylowana lub mineralna, szklane naczynie, zalane wrzątkiem owoce jarzębiny
- maseczka jarzębinowa – olej z pestek migdałów, miseczka, szpatułka, rozgniecione owoce jarzębiny
- balsam jarzębinowy – masełko shea, słoiczek, rozgniecione owoce jarzębiny
- mydełko jarzębinowe – olej ryżowy, olej kokosowy, masełko shea, olej rycynowy, pulpa jarzębinowa
Jarzębina – królowa dekoracji
Oprócz swojego tradycyjnego, kuchennego zastosowania, jarzębina od pokoleń jest ukochanym elementem ozdobnym spełniającym nawet najbardziej wygórowane oczekiwania estetyczne gospodarzy. Witający gości jarzębinowy wieniec, postawiony na stole jarzębinowy bukiet czy ciekawa kompozycja składająca się z kwietnych gałązek tego wszechstronnego drzewa na pewno przypadnie domownikom do gustu i wprawi w dobry nastrój wszystkich odwiedzających.
Zapach jarzębiny ma działanie głęboko relaksujące i odprężające, a jej owocowa forma swoją szkarłatną czerwienią orzeźwi każde pomieszczenie, nadając mu pełnego elegancji i życia charakteru, a co za tym idzie – zadba nie tylko o nasze zdrowie fizyczne, ale również psychiczne.
