Podstawowe pojęcia – co oznaczają te wszystkie liczby?
Zakres referencyjny (norma)
To przedział wartości uznawany za prawidłowy dla danego parametru. Warto pamiętać, że:
- Zakresy referencyjne mogą się różnić między laboratoriami.
- Inne normy obowiązują dla kobiet, mężczyzn, dzieci i osób starszych.
- Zakresy opierają się na wynikach zdrowej populacji – wartości graniczne mogą nie być optymalne indywidualnie.
Jednostki miary
Wyniki badań podawane są w różnych jednostkach, m.in.:
- g/dl (gramy na decylitr)
- mg/dl (miligramy na decylitr)
- U/l (jednostki na litr)
- mIU/ml (mili jednostki międzynarodowe na mililitr)
Te same parametry mogą być przedstawiane w różnych jednostkach – warto na to zwrócić uwagę, zwłaszcza porównując wyniki z różnych krajów czy laboratoriów.
Interpretacja odchyleń
- Niewielkie odchylenia (do 10–15% poza normą) często nie mają znaczenia klinicznego.
- Pojedynczy wynik warto potwierdzić badaniem kontrolnym.
- Interpretacja musi uwzględniać stan zdrowia, leki, dietę i inne czynniki.
Morfologia krwi – Twoja pierwsza linia diagnostyczna
Czerwone krwinki (erytrocyty) i pochodne
RBC (liczba czerwonych krwinek)
- Norma: 4,5–5,9 mln/μl (mężczyźni), 4,0–5,2 mln/μl (kobiety)
- Podwyższone: odwodnienie, choroby płuc, czerwienica
- Obniżone: anemia, niedobory żelaza, B12, kwasu foliowego
Hemoglobina (HGB)
- Norma: 13,5–17,5 g/dl (mężczyźni), 12,0–16,0 g/dl (kobiety)
Hematokryt (HCT)
- Norma: 40–54% (mężczyźni), 37–47% (kobiety)
MCV (średnia objętość krwinki)
- Norma: 80–100 fl
- Makrocytoza: niedobory B12, kwasu foliowego
- Mikrocytoza: niedobór żelaza, talasemia
MCH i MCHC
- MCH norma: 27–34 pg
- MCHC norma: 32–36 g/dl
Białe krwinki (leukocyty)
WBC (liczba całkowita)
- Norma: 4,0–11,0 tys/μl
- Podwyższone: infekcja, stan zapalny
- Obniżone: infekcje wirusowe, leki, autoimmunologia
Neutrofile, Limfocyty, Monocyty, Eozynofile, Bazofile
- Różne wartości referencyjne i diagnostyczne znaczenie – w zależności od typu infekcji lub stanu zapalnego.
Ostrovit Pharma Na odporność 60kaps-KLIKNIJ TUTAJ
Płytki krwi (trombocyty)
PLT (liczba płytek krwi)
- Norma: 150–450 tys/μl
MPV (średnia objętość płytki)
- Norma: 7,5–11,5 fl
Lipidogram – więcej niż tylko cholesterol
Cholesterol całkowity
- Pożądane: <190 mg/dl
- Wysokie: >240 mg/dl
Zły Cholesterol LDL
- Optymalne: <100 mg/dl
- Bardzo wysokie: ≥190 mg/dl
Cholesterol HDL (dobry)
- Niskie: <40 mg/dl (mężczyźni), <50 mg/dl (kobiety)
- Optymalne: ≥60 mg/dl
Trójglicerydy
- Optymalne: <150 mg/dl
- Bardzo wysokie: ≥500 mg/dl
Współczynnik aterogenny (cholesterol całkowity/HDL)
- Optymalne: <4,0 (mężczyźni), <3,5 (kobiety)
Próby wątrobowe – o czym mówią enzymy?
Enzymy wątrobowe
- ALT – uszkodzenie wątroby
- AST – również w sercu i mięśniach
- GGT – wrażliwy wskaźnik nadużywania alkoholu
- ALP – choroby dróg żółciowych, kości
Inne markery
- Bilirubina całkowita i bezpośrednia – zaburzenia w odpływie żółci
- Albumina – ocena przewlekłej funkcji wątroby
- Czas protrombinowy (PT/INR) – zdolność krzepnięcia
Badania tarczycy – hormony kierujące metabolizmem
- TSH – podstawowy wskaźnik funkcji tarczycy
- fT4 i fT3 – hormony tarczycy
- Anty-TPO, anty-TG, TRAb – autoimmunologiczne choroby tarczycy
Panaseus Moja tarczyca 50kaps-KLIKNIJ TUTAJ
Profil hormonalny – równowaga wewnętrzna
Hormony płciowe kobiet
- Estradiol, Progesteron – zależne od fazy cyklu
- FSH, LH, AMH – rezerwa jajnikowa, menopauza, PCOS
Hormony płciowe mężczyzn
- Testosteron całkowity i wolny
- FSH, LH – różnicowanie przyczyn hipogonadyzmu
Inne hormony
- Prolaktyna, Kortyzol, Insulina
Funkcje nerek – strażnicy filtracji
- Kreatynina – zależna od masy mięśniowej
- eGFR – najważniejszy wskaźnik
- Mocznik, Kwas moczowy
Badanie moczu
- Białko, krew, leukocyty, glukoza – mogą wskazywać na choroby nerek i dróg moczowych
- Albuminuria – wczesny marker uszkodzenia nerek
Panaseus Formuła na nerki 50kaps-KLIKNIJ TUTAJ
Markery stanu zapalnego – cichy alarm organizmu
- CRP, hsCRP – szybki i czuły marker
- OB (ESR) – mniej specyficzny, ale przydatny
- Fibrynogen – także wskaźnik ryzyka zakrzepowego
Glukoza i HbA1c – więcej niż cukier we krwi
- Glukoza na czczo, OGTT, HbA1c – diagnostyka cukrzycy i insulinooporności
- Insulina na czczo – ocena wczesnych zaburzeń metabolicznych
5 najczęstszych błędów w interpretacji wyników
- Panika przy niewielkich odchyleniach od normy
- Ignorowanie trendów w czasie
- Skupianie się na jednym parametrze
- Porównywanie wyników z różnych laboratoriów
- Samodiagnozowanie bez konsultacji lekarskiej
Kiedy natychmiast skontaktować się z lekarzem?
- Hemoglobina <7 g/dl
- Płytki <50 000/μl
- Neutrofile <500/μl
- Glukoza <40 mg/dl lub >400 mg/dl
- Kreatynina >3,0 mg/dl
- Troponina dodatnia
- ALT/AST >10x normy
- TSH <0,1 mIU/l z objawami
- Kortyzol <3 μg/dl
Podsumowanie – Twoja mapa do zrozumienia badań
- Zwracaj uwagę na normy i laboratorium
- Oceń cały obraz, nie tylko pojedyncze wyniki
- Obserwuj zmiany w czasie
- Uwzględniaj swój styl życia
- Konsultuj nieprawidłowości z lekarzem
- Badaj się regularnie
- Zapisuj i analizuj historię swoich badań
Świat Supli oferuje szeroki wybór suplementów wspierających zdrowie i wyniki laboratoryjne. Zanim rozpoczniesz suplementację, skonsultuj się z lekarzem – zwłaszcza przy nieprawidłowych wynikach.
Czy regularnie wykonujesz badania profilaktyczne? Podziel się swoimi doświadczeniami w komentarzach!
