Jeśli pacjentka z mutacją genu BRCA1 i potrójnie ujemnym nowotworem piersi (TNBC) ma całkowity zakaz spożywania selenu i arsenu, dieta musi być starannie zaplanowana, aby unikać tych pierwiastków, jednocześnie dostarczając niezbędnych składników odżywczych wspierających zdrowie i rekonwalescencję. Oto szczegółowe zalecenia żywieniowe przy takich ograniczeniach:
Podstawowe zasady diety
1. Dieta oparta na roślinach
Rośliny dostarczają mnóstwo antyoksydantów, błonnika, witamin i minerałów, które wspomagają układ odpornościowy i pomagają w regeneracji organizmu, bez ryzyka spożycia selenu i arsenu.
- Warzywa o niskiej zawartości selenu i arsenu: Marchew, brokuły, papryka, cukinia, dynia, pomidory, bakłażan, ogórek, rzodkiewka, szpinak (ale w umiarkowanych ilościach), sałata, rukola.
- Owoce: Jabłka, gruszki, jagody (borówki, maliny, truskawki), cytrusy (pomarańcze, cytryny, grejpfruty), brzoskwinie, winogrona. Owoce są pełne witamin i antyoksydantów, co pomaga zmniejszać stany zapalne.
- Rośliny strączkowe: Fasola, soczewica, ciecierzyca – źródło błonnika, białka roślinnego i innych ważnych składników odżywczych, wspierających zdrowie jelit i metabolizm.
2. Białko roślinne i zwierzęce (z wykluczeniem źródeł bogatych w selen)
Białko wspiera regenerację i odbudowę tkanek, ale należy unikać ryb i produktów bogatych w selen. Alternatywy:
- Chude mięso: Kurczak, indyk, chude części cielęciny – źródło pełnowartościowego białka, bez ryzyka nadmiaru selenu.
- Jaja: Bogate w białko, witaminy i minerały, bez wysokiej zawartości selenu (spożywane w umiarkowanych ilościach).
- Białko roślinne: Tofu, tempeh – zdrowe źródła białka roślinnego, które mogą zastąpić ryby i mięso, zwłaszcza u osób stosujących dietę bardziej roślinną.
BioTechUSA Vegan Protein 500g-KLIKNIJ TUTAJ
3. Tłuszcze zdrowe – kluczowe dla zdrowia
Unikaj tłuszczów trans i nadmiaru tłuszczów nasyconych. Skup się na zdrowych tłuszczach, które działają przeciwzapalnie i wspierają zdrowie komórkowe:
- Oliwa z oliwek: Jednonienasycone tłuszcze, które mają działanie przeciwzapalne i wspierają zdrowie serca.
- Awokado: Bogate w zdrowe tłuszcze, błonnik i potas, co jest korzystne dla serca i ogólnego zdrowia.
- Orzechy i nasiona (bez selenu): Orzechy włoskie, siemię lniane, nasiona chia – są bogate w kwasy omega-3 roślinne, które mają działanie przeciwzapalne i są korzystne dla zdrowia mózgu i serca.
Now Foods Ultra Omega-3 90softgels-KLIKNIJ TUTAJ
4. Węglowodany złożone
Węglowodany złożone są ważne dla dostarczenia długotrwałej energii i wspomagania zdrowia jelit. Wybieraj produkty pełnoziarniste, bogate w błonnik:
- Kasze: Gryczana, jaglana, quinoa – dostarczają energii, błonnika i minerałów, bez wysokiej zawartości selenu.
- Brązowy ryż: Lepsza alternatywa dla białego ryżu, bogata w błonnik i składniki odżywcze.
- Warzywa skrobiowe: Bataty, dynia, marchew – źródła złożonych węglowodanów, które dostarczają energii.
5. Napoje wspierające zdrowie
Unikaj napojów gazowanych i soków zawierających dużo cukru. Skup się na nawodnieniu organizmu:
- Woda: Odpowiednie nawodnienie jest kluczowe dla zdrowia ogólnego.
- Herbaty ziołowe: Zielona herbata, herbata imbirowa, rumianek – te napary dostarczają antyoksydantów i wspierają zdrowie układu odpornościowego.
Produkty, których należy unikać przy zakazie spożywania selenu i arsenu:
1. Ryby morskie i owoce morza
Wiele gatunków ryb zawiera wysoki poziom selenu, a niektóre mogą mieć śladowe ilości arsenu, dlatego ryby takie jak tuńczyk, makrela, sardynki, dorsz, halibut powinny być wykluczone z diety.
2. Orzechy brazylijskie
Orzechy brazylijskie są bardzo bogate w selen, więc muszą być całkowicie wykluczone.
Targroch Orzechy Brazylijskie Łamane 500g-KLIKNIJ TUTAJ
3. Woda z zanieczyszczonych źródeł
Woda z niektórych obszarów geograficznych może zawierać arsen, szczególnie w przypadku wód gruntowych. Wybieraj wodę butelkowaną z renomowanych źródeł lub przefiltrowaną.
4. Suplementy zawierające selen
Wszelkie suplementy, które zawierają selen, powinny być całkowicie wykluczone, chyba że są dokładnie przebadane i przepisane przez lekarza.
Aliness L-selenometionina 200µg 100tab-KLIKNIJ TUTAJ
5. Zboża o wysokiej zawartości selenu i arsenu
Niektóre produkty zbożowe, takie jak ryż (zwłaszcza ryż biały), mogą zawierać arsen, dlatego należy ograniczyć spożycie ryżu na rzecz innych zbóż, takich jak quinoa, gryka, czy kasza jaglana.
Przykładowy jadłospis
Śniadanie:
- Owsianka z owocami i orzechami: Płatki owsiane z dodatkiem jagód (borówki, maliny) i orzechów włoskich.
- Herbata ziołowa (np. rumianek).
Drugie śniadanie:
- Smoothie owocowo-warzywne: Szpinak, jabłko, kiwi, awokado, nasiona chia.
Obiad:
- Kurczak z pieczonymi warzywami: Grillowana pierś kurczaka z pieczonymi batatami, marchewką i cukinią.
- Sałatka z rukoli i awokado z dodatkiem oliwy z oliwek.
Przekąska:
- Marchewki z hummusem: Surowe marchewki z hummusem (na bazie ciecierzycy).
Kolacja:
- Tofu z warzywami na parze: Tofu smażone na oliwie z oliwek z brokułami, papryką i cukinią.
- Sałatka z buraków z dodatkiem oliwy z oliwek i cytryny.
Przed snem:
- Herbata z melisy (pomaga w relaksacji i wyciszeniu przed snem).
Podsumowanie
Unikanie selenu i arsenu w diecie dla pacjentek z mutacją BRCA1 i potrójnie ujemnym rakiem piersi jest możliwe poprzez odpowiednie dobieranie produktów. Ważne jest, aby skupić się na diecie bogatej w warzywa, owoce, białko roślinne i zdrowe tłuszcze, jednocześnie eliminując produkty ryzykowne, takie jak ryby, orzechy brazylijskie oraz potencjalnie zanieczyszczone źródła wody.
