W powszechnym obiegu informacji krąży stwierdzenie, że niektóre napoje mogą wypłukiwać żelazo z organizmu. Cenny pierwiastek jest niezbędny człowiekowi do prawidłowego funkcjonowania, zatem sytuacje niedoboru mogą być dla organizmu ludzkiego niebezpieczne. Żelazo wzmacnia odporność, bierze udział w skomplikowanej produkcji krwinek. Co więcej, jest uczestnikiem syntezy DNA. Sprawdzamy, ile prawdy kryje się w opiniach określających kawę czy alkohol za czynniki wyjaławiające minerały z naszego organizmu. Czy naprawdę mamy się czego obawiać w kontekście szkodliwych niedoborów mikroelementów? Zatem: co wypłukuje żelazo z organizmu?
Mała czarna, a wchłanianie minerałów. Czy kawa wypłukuje żelazo?
Wiele osób nie potrafi wyobrazić sobie poranka bez śniadania i filiżanki kawy. Inni z kolei uwielbiają popijać herbatę do obiadu. Badania wchłanialności żelaza, przeprowadzone na grupach kontrolnych, wykazały jednak wyraźną korelację pomiędzy piciem skonkretyzowanych napojów, a absorpcją żelaza do organizmu. Okazuje się, że kawa i herbata, czyli bogate źródło kofeiny, teiny, tanin i fitynianów, przyczyniają się do ograniczania wchłaniania żelaza z pożywienia. Co ciekawe, kofeina tylko w nieznacznym stopniu zakłóca ten proces, a zatem ten konkretny związek chemiczny nie jest głównym winowajcą. Spożywanie niewielkich dawek kofeiny ma znacznie mniejszy wpływ na proces wchłaniania, niż np. rodzaj i jakość spożywanej żywności.
kupisz tutaj!
Z drugiej zaś strony badania wskazują jasno: kawa i herbata posiadają składniki, które zakłócają wchłanianie żelaza z pożywienia. Napoje pite bezpośrednio podczas jedzenia przyczyniają się do zmniejszania poziomu żelaza we krwi. Osoby, które jadły posiłki bez popijania kawą, wchłaniały kilkadziesiąt procent żelaza więcej, niż osoby korzystające z “małej czarnej”¹. O tym, czy kawa wypłukuje żelazo będzie przesądzać również jej stopień intensywności, czy sposób przyrządzania. Co zatem będzie w tym kontekście kluczowe?
Czas spożywania napojów z kofeiną również ma znaczenie
Im napój mocniejszy i bardziej intensywny, tym w większym stopniu ingeruje on w proces wchłaniania żelaza. Co więcej, jeżeli kawa jest pita kilkadziesiąt minut przed posiłkiem, praktycznie nie wpływa na proces wchłaniania żelaza. Aby ustrzec się problemów z niedoborem minerałów, wywołanych wypłukiwaniem ich przez napoje kofeinowe, należy po pierwsze ograniczyć ich ilość w diecie, a po drugie unikać ich spożywania podczas jedzenia. Oprócz substancji składowych kawy i herbaty, kolosalne znaczenie mają również polifenole. Mają one zdolność do spełniania funkcji inhibitorów wchłaniania żelaza. W praktyce oznacza to, że działają hamująco na procesy wchłaniania tego mikroelementu z pożywienia do krwi. Związek, podczas procesu trawienia, łączy się z pierwiastkami żelaza, przez co organizm nie jest w stanie skutecznie go wchłonąć. Podobne właściwości wykazują taniny, które redukują wchłanianie żelaza od 20% do ponad 60% w zależności od stężenia w napoju.
Czy alkohol wypłukuje żelazo, podobnie jak napoje z wysoką zawartością kofeiny?
Regularne picie alkoholu może przyczyniać się do powstawania wielu stanów chorobotwórczych organizmu. Etanol wypłukuje cenne mikroskładniki z organizmu, wyjaławiając krew i organy z istotnych składników chemicznych. Po agresywnych epizodach alkoholowych bardzo często pacjentom należy podać kroplówkę, która uzupełnia elektrolity i nawadnia organizm. Co więcej, nadużywanie alkoholu, a także picie nadmiernych ilości w sposób systematyczny, może przyczyniać się do powstawania niedokrwistości. Innym skutkiem picia alkoholu jest ostra gastropatia krwotoczna, która jest związana z uszkodzeniem błony śluzowej żołądka. Naruszona bariera zaczyna krwawić, co skutkuje utratą krwi, a zatem i żelaza. Pacjenci, którzy cierpią na marskość wątroby spowodowaną alkoholizmem, posiadają nadmierne stężenie żelaza w chorym organie. Przyczyna takiego stanu jest zwiększone wchłanianie pierwiastka w dwunastnicy. Spożywanie alkoholu upośledza mechanizm działania hepcydyny, co prowadzi do zintensyfikowania się transportu żelaza we krwi człowieka.
Co wypłukuje żelazo z organizmu w większym stopniu? Mocna kawa czy drink alkoholowy?
Nie da się jednoznacznie stwierdzić, co wypłukuje żelazo z organizmu w większym stopniu. Z pewnością jednak nadużywanie napojów alkoholowych zwiększa ryzyko powstawania stanów anemicznych, w tym niedoboru żelaza w krwi. Z drugiej zaś strony, niewielkie ilości lekkich trunków, np. piwa, są bogatym źródłem mikroskładników, w tym także żelaza. Piwo (lub mały drink) może wspomagać procesy absorpcyjne żelaza. Trzeba jednak z tym bardzo uważać i podchodzić do spożywania alkoholu z wielką ostrożnością. Jeśli chodzi o trunki, to nie ma konkretnej granicy, której przekroczenie wiąże się z utratą dużej ilości żelaza z organizmu. W przypadku spożywania kawy lub herbaty podczas posiłków, utrata dobrej wchłanialności żelaza jest znacznie bardziej zauważalna. Można jednak ten proces ograniczyć poprzez spożywanie napojów kofeinowych w mniejszych ilościach, bądź pomiędzy posiłkami.
Jak zapobiegać wypłukiwaniu się żelaza z organizmu?
Przede wszystkim należy zrezygnować ze spożywania napojów kofeinowych (kawa oraz herbata) podczas jedzenia jakichkolwiek posiłków. Osoby, które nadużywają alkoholu, również powinny mieć się na baczności. Umiarkowane spożywanie niewielkich ilości etanolu nie wpływa znacząco na pogorszenie się procesu absorpcji żelaza. Na niedobory żelaza narażone są także osoby, które korzystają z diety wegetariańskiej. Osoby te, w sposób szczególny, powinny zadbać o odpowiedni dobór produktów w celu uzyskania większej przyswajalności żelaza. Wiemy już, co wypłukuje żelazo z organizmu. Jak można dodatkowo zapobiegać temu zjawisku?
najwyższa jakość żelaza!
- Spożywaj pełnowartościowe pożywienie, które jest bogate w żelazo: chude mięso, ryby, owoce morza, jaja, owoce suszone, orzechy, warzywa strączkowe. Łącz żelazo hemowe (pochodzenia zwierzęcego), z niehemowym (pozyskiwane z roślin).
- Unikaj otarć, kontuzji, utraty krwi spowodowanej urazami.
- Badaj się na choroby upośledzające wchłanianie składników z przewodu pokarmowego.
- Jedz posiłki, które są bogate w źródło witaminy C.
—
źródło: 1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6402915/
