Tryptofan to jeden z dwudziestu naturalnych aminokwasów wykorzystywanych przez żywe organizmy. Ponieważ podobnie jak witamina C nie jest wytwarzany naturalnie przez ludzkie ciało, musi być dostarczony w pożywieniu. Mało kto jednak wie, jak ważny jest ten związek do prawidłowego funkcjonowania wszystkich złożonych funkcji naszego organizmu. Jakie jest działanie tego aminokwasu, jakie są korzyści z jego suplementacji i w których naturalnych produktach żywnościowych znajdziemy go w największym stężeniu?
Właściwości zdrowotne tryptofanu a nerwica i depresja
Ludzki organizm nie ma zdolności do syntezy tryptofanu. Taką umiejętność posiadają jedynie niektóre bakterie oraz rośliny. Prawidłowa nazwa chemiczna tego związku to l-tryptofan – wzór takiego związku posiada grupę hydroksylową po lewej stronie. Jedynie aminokwasy w takiej formie są przyswajalne dla organizmów żywych i są w stanie pokonać barierę krew-mózg.
Wraz z innymi aminokwasami (np. fenyloalaniną i metioniną) należy do grupy egzogennych, co oznacza, że należy dostarczać go z przyjmowanym pokarmem. Produkty jego przemiany są niezwykle ważne – w organizmie ludzkim za jego pośrednictwem powstają serotonina, melatonina, kinureina i niacyna. Związki te mają kluczowy wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego: serotonina, znana również jako hormon szczęścia, jest neurotransmiterem – transportując impulsy nerwowe ma znaczenie dla utrzymywania stałego nastroju, pomaga w zachowaniu prawidłowych funkcji poznawczych i wspomaga zapamiętywanie. Najnowsze badania wskazują powiązanie niedoborów serotoniny z depresją oraz nerwicą; obydwa te skutki są spowodowane przez zaburzenia układu nerwowego. Melatonina to związek powiązany bezpośrednio z utrzymywaniem prawidłowego rytmu dobowego i regulacją biologicznego zegara – jej niedobory prowadzić będą do bezsenności Z tego powodu jest często spotykana w różnego rodzaju preparatach na sen. Kinureina to związek regulujący różne funkcje organizmu, pośrednio związane z odpowiedzią immunologiczną – w przypadku zapalenia powoduje rozszerzenie się naczyń krwionośnych, reguluje również wytwarzanie odporności; zaburzenia metabolizmu kinureiny zostały powiązane z różnymi schorzeniami układu nerwowego, takimi jak Alzheimer oraz syndrom Touretta. Niacyna jest prekursorem witaminy B3, nazywaną również PP – współdziała ona w rozkładzie związków organicznych, takich jak węglowodany i kwasy tłuszczowe, uczestniczy w tworzeniu się erytrocytów, reguluje poziom cholesterolu we krwi, poprawia również ukrwienie skóry i kondycję włosów. Niedobory witaminy B3 powodują chorobę zwaną pelagrą – objawia się ona głównie zapaleniem skóry, otępieniem, agresją oraz bezsennością. Z powodu tak wielu konsekwencji działania tryptofanu, jest on uznawany za jeden z najważniejszych komponentów regulujących działanie układu nerwowego.
W jakich produktach znajdziemy tryptofan?
Na szczęście dostarczenie odpowiedniej ilości tryptofanu do naszego ciała nie jest problematyczne. Produkty bogate w tryptofan są łatwo dostępne, bez problemu kupimy je w najbliższych sklepach. Po spożyciu związek ten z łatwością wchłania się do przewodu pokarmowego. Dzienne zapotrzebowanie na tryptofan wynosi około 5 miligramów na kilogram masy ciała. Stężenie tryptofanu w jedzeniu jest różne. Bardzo bogate w tryptofan są jaja – ilość tego związku w suchej masie wynosi około 1 g/100 g produktu. Tryptofan obecny jest również w mięsie – jego ilość waha się od 0,21 g/100 g w mięsie karmazyna do 0,70 g/100 g produktu suszonym mięsie dorsza. Ciekawym, aczkolwiek niekoniecznie dostępnym produktem bogatym w ten aminokwas jest… mięso karibu. Zdecydowanie przyjemnym dla wielu źródłem tryptofanu jest również czekolada – przez niektórych uznawana za szczęście samo w sobie, ma również pozytywny wpływ na produkcję hormonów szczęścia właśnie przez bycie prekursorem serotoniny. Znajdziemy go w czekoladzie gorzkiej, o zawartości kakao od 70%, w ilości wynoszącej około 0,13 g/100 g produktu. Aby jak najlepiej przyswoić tryptofan, warto zjeść wraz z nim węglowodanową przekąskę – doskonale nada się właśnie czekolada. Po zjedzeniu czegoś słodkiego nasz organizm wydziela insulinę – tak, aby móc metabolizować w prawidłowy sposób dostarczony do organizmu cukier. Insulina usuwa z krwi wszystkie aminokwasy, poza właśnie tryptofanem, dzięki czemu może on z łatwością wiązać się do komórek, które wcześniej byłyby wysycone innymi aminokwasami. To spowoduje wyrzut serotoniny pochodzącej z rozkładu tego aminokwasu i związane z tym polepszenie się nastroju.
Jak widać, źródłem tryptofanu mogą być różne potrawy: niestety, jego stężenie w większości produktów jest niewielkie. Zjedzenie odpowiedniej dla prawidłowego funkcjonowania organizmu dawki jest trudne i wymaga doskonałych umiejętności w planowaniu posiłków. Dlatego właśnie wiele osób podejmuje się suplementacji tryptofanu w postaci leku.
Dla kogo nada się tryptofan jako suplement?
Suplementację tryptofanem można rozważać, jeśli obserwujemy u siebie zaburzenia nastroju, problemy ze snem czy depresję. W każdym z tych problemów może być on pomocą lub też powodować całkowitą ulgę w dolegliwości. Badania wykazały, że suplementacja tryptofanu pozwalała załagodzić objawy schizofrenii oraz miała wpływ na łagodzenie objawów migreny. Ponieważ problemy z wytwarzaniem serotoniny mogą również nasilać bóle miesiączkowe czy PMS, tryptofan jest suplementowany również przez kobiety. Badania pokazują również, iż związek ten korzystnie wpływa na osiągnięcia sportowe – osoby suplementujące tryptofan mają większą wytrzymałość niż te, które nie suplementowały tego środka. Ponieważ melatonina działa wyciszająco i uspokajająco na układy nerwowe wszystkich ssaków, tryptofan znajdziemy również w preparatach przeznaczonych dla psa i dla kota. Często są to tabletki, które możemy podać pupilowi w potencjalnie stresujących dla niego sytuacjach – doskonałym przykładem są tutaj często przerażające dla zwierząt wybuchy towarzyszące puszczaniu sylwestrowych fajerwerków.
Ponieważ suplementacja tryptofanu zalecana jest dla osób zmagających się z różnymi przypadłościami, na rynku dostępne są różne rodzaje suplementów. Ponieważ na aptecznych półkach pojawiają się zarówno czyste preparaty składające się z samego l-tryptofanu oraz jego mieszaniny, przed zakupem dobrze jest przeczytać ulotkę środka, aby mieć pewność, co zawiera dany preparat – możemy bowiem zakupić wersje tryptofanu wzbogaconą o różne witaminy oraz minerały, które mogą zmieniać jego działanie jak i modulować wchłanianie do tkanek. Tryptofan jako lek w dużej części przypadków występuje w większym stężeniu i będzie miał zastosowanie przy bardziej zaawansowanych problemach zdrowotnych. Przeciwskazaniem do jego suplementacji jest między innymi ciąża oraz choroby przewlekłe skutkujące stosowaniem leków działających na układ nerwowy. Ponieważ pochodną tryptofanu jest melatonina, środek ten powoduje niekiedy senność – nie może być więc stosowany z innymi środkami uspokajającymi. Ograniczeniem zażywania tryptofanu jest również alergia i ciąża. We wszystkich przypadkach ewentualną suplementację należy skonsultować z lekarzem bądź farmaceutą, aby zapobiec możliwym interakcjom środka z innymi lekami oraz aby uzyskać informacje o tym, jakie powinno być dawkowanie produktu, idealne dla zaspokojenia naszych potrzeb zdrowotnych.
Opinie na temat tego, czy suplementacja tryptofanu jest konieczna, są zróżnicowane. Z pewnością jest to związek, który możemy uzyskać w diecie. Ponieważ jednak jego stężenia w większości produktów są niewysokie, uzyskanie odpowiedniej dawki tej substancji jest trudne i wymaga dogłębnego przemyślenia swoich posiłków. Zdecydowanie szybszą metodą jest suplementacja – przy stosowaniu renomowanych produktów jesteśmy w stanie zapewnić sobie ilość tej dobroczynnej substancji w sposób o wiele wygodniejszy. Korzystny wpływ tryptofanu na zdrowie nie podlega dyskusji: jeśli obserwujemy u siebie jakieś niekorzystne symptomy, warto jest więc zastanowić się, czy nie są przypadkiem spowodowanie właśnie niedoborem tryptofanu.
Wysokiej jakości tryptofan kupisz tutaj
