Luteina jest substancją, która zapobiega rozwojowi postępujących uszkodzeń wzroku. Gromadzi się w siatkówce oka, gdzie tworzy swoistą barierę ochronną przed krótkofalowym promieniowaniem elektromagnetycznym, czyli tzw. światłem niebieskim. Związek ten nie jest jednak wytwarzany w organizmie człowieka, więc musi być dostarczany wraz z dietą, lub w formie suplementacji.
Czym jest luteina?
Pod względem chemicznym luteina jest związkiem organicznym, pochodną karotenu. Jej wzór chemiczny to C40H56O2. Jest to naturalny, żółty barwnik stosowany w przemyśle spożywczym. Najbogatszym źródłem luteiny są żółtka jaj. Występuje ona także powszechnie w produktach roślinnych, najczęściej w zielonych, czerwonych i pomarańczowych warzywach, np. szpinaku, brokułach, papryce czy marchwi. Stosunkowo wysoką zawartość luteiny mają także oleje roślinne. Substancja ta dobrze rozpuszcza się w tłuszczach, dlatego najkorzystniejsze jest spożywanie jej wraz z posiłkami zawierającymi ten składnik pokarmowy. Uważa się, że już 3 – 5 g tłuszczu znacząco zwiększają biodostępność luteiny. Dawka, w jakiej człowiek powinien spożywać tę substancję, nie jest ściśle określona, jednak w badaniach dotyczących suplementacji luteiną, za skuteczne zwykle uznawane są dawki między 6 a 14 mg na dobę.
Progesteron a luteina
Źródłem nieporozumień może być fakt, że termin „luteina” ma jeszcze inne znaczenia. Dawniej luteiną nazywany był progesteron – żeński steroidowy hormon płciowy odpowiedzialny za proces implantacji zarodka w błonie śluzowej macicy. Luteiną nazywany jest również lek zawierający progesteron, który jest niekiedy podawany kobietom z zaburzeniami miesiączkowania i innymi problemami ginekologicznymi. Bywa również stosowany wspomagająco, w trakcie leczenia niepłodności.
Luteina dla mężczyzn – bezpieczeństwo
Wspólna nazwa luteiny i progesteronu jest źródłem wielu mitów i wątpliwości. Jednak należy wyraźnie stwierdzić, że luteina, jako karotenoid będący składnikiem suplementów na wzrok nie ma nic wspólnego z progesteronem. Są to dwie, zupełnie różne substancje chemiczne o innym działaniu na ludzki organizm. Łączy je jedynie nazwa. Dlatego mężczyźni również mogą stosować profilaktycznie luteinę na oczy. Jest to nie tylko bezpieczne, ale również korzystne dla ich zdrowia, szczególnie jeśli spędzają wiele czasu przed monitorem komputera lub ekranem telewizora.
Luteina w ciąży i podczas karmienia piersią
Luteina, tak jak inne pochodne karotenoidów, jest niezbędna dla prawidłowego przebiegu ciąży oraz zdrowego rozwoju płodu. Niedobór tego składnika może wpływać na nieprawidłowości w obrębie funkcjonowania narządu wzroku dziecka oraz jego funkcji poznawczych, a także przyszłego zdrowia w ogóle. Badania potwierdzają np. związek między zmniejszoną konsumpcją warzyw i owoców zawierających karotenoidy przez kobiety ciężarne a występowaniem siatkówczaka u ich dzieci. Odpowiednio wysoka podaż karotenoidów jest ważna także dla organizmu kobiety ciężarnej i stanowi profilaktykę stanu przedrzucawkowego czy stresu oksydacyjnego. Badania potwierdzają, że niedostateczne spożycie karotenoidów koreluje z występowaniem przedwczesnych porodów, niską masą urodzeniową noworodka, a nawet wewnątrzmacicznym obumieraniem płodu. Luteina jest niezbędna również w trakcie laktacji. U noworodków karmionych naturalnie, karotenoidy dostarczane z mlekiem matki wykazują szereg działań prozdrowotnych. Do najważniejszych z nich należy stymulacja układu immunologicznego oraz zapobieganie chorobom płuc i problemom jelitowym w przyszłości.
Wolne rodniki
Pod wpływem stresu, czynników zewnętrznych, np. promieniowania oraz naturalnych, fizjologicznych procesów, w organizmie człowieka dochodzi do powstawania wolnych rodników. Są to reaktywne, niesparowane atomy. Ich obecność jest konieczna i w odpowiednich ilościach mają pozytywny wpływ na organizm. Jednak ich nadmiar jest bardzo szkodliwy. Powodują one uszkodzenia wewnątrzkomórkowe oraz przyspieszają procesy starzenia. Organizm stara się neutralizować wolne rodniki i zapobiegać takim uszkodzeniom, jednak ze względu na ilość może dojść do zaburzenia równowagi. Taki stan nosi nazwę stresu oksydacyjnego i jest bardzo niepożądany, ponieważ prowadzi do rozwoju wielu zaburzeń. Tkanką bardzo wrażliwą na działalność wolnych rodników jest siatkówka oka. Jest ona narażona na uszkodzenia wolnorodnikowe powstające w konsekwencji ekspozycji na krótkofalowe promieniowanie elektromagnetyczne, jest to tzw. światło niebieskie. Ten rodzaj światła stanowi obecnie bardzo duży problem, gdyż znacząco przyczynia się do powstawania uszkodzeń siatkówki, co prowadzi do rozwoju choroby zwanej starczym zwyrodnieniem plamki żółtej. Światło niebieskie emitowane jest przez towarzyszące człowiekowi na co dzień ekrany komputerów, telewizory oraz wyświetlacze telefonów.
Luteina – na oczy?
Zwyrodnienie plamki żółtej jest chorobą, która stopniowo pogarsza wzrok i może prowadzić do jego całkowitej utraty. Aby jej zapobiegać, należy ograniczać ekspozycję na światło niebieskie. Jednak, ze względu na specyfikę czasów, zadanie to może być trudne a wręcz niemożliwe. Dlatego prowadzonych jest wiele badań naukowych, które mają na celu wytypowanie czynników ochraniających wzrok. Luteina jest jedną z substancji o udowodnionym klinicznie działaniu protekcyjnym na narząd wzroku. Substancja ta ochrania zlokalizowane w siatkówce oka fotoreceptory. Dowiedziono, że suplementacja w dawce 6 -14 mg na dobę może zmniejszać ryzyko rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej nawet o połowę.
Luteina jako kosmetyk
Karotenoidy, w tym luteina są tzw. nutrikosmetykami, czyli substancjami, które przyjmowane z pokarmem wykazują działanie pielęgnacyjne na skórę. Badania kliniczne potwierdzają, że u osób przyjmujących karotenoidy doustnie zauważa się poprawę jędrności i elastyczności skóry, a także jej nawilżenia. Związki te nadają też cerze zdrowy kolor delikatnej opalenizny. Luteina, jako antyoksydant, może być również wykorzystywana miejscowo w kosmetykach przeciwzmarszczkowych i opóźniających procesy starzenia. Zauważa się synergistyczne działanie luteiny przyjmowanej doustnie i kosmetyków do stosowania miejscowego. Substancja ta jest również szczególnie polecana osobom, które często poddają się ekspozycji na promieniowanie słoneczne.
Jak dostarczyć organizmowi luteinę?
Luteinę można dostarczać organizmowi wraz z pożywieniem. Należy włączyć do jadłospisu jajka oraz warzywa będące źródłami tej substancji. Warto pamiętać, że na biodostępność luteiny korzystnie działa obecność tłuszczu oraz obróbka cieplna. Większą jej zawartość odnotowuje się w produktach, w których doszło do mechanicznego uszkodzenia tkanek rośliny, a więc sosach, przecierach, koktajlach itp. Na rynku dostępne są także suplementy diety z luteiną. Tabletki mogą być rozwiązaniem w przypadku osób, które z różnych przyczyn nie są w stanie codziennie pokrywać zapotrzebowania na luteinę. Bez recepty, w większości aptek można kupić preparaty z luteiną – cena waha się od kilkunastu, do kilku dziecięciu złotych.
Wysokiej jakości luteinę dostaniesz tutaj.
Bezpieczeństwo
Luteina jest substancją o dobrym profilu bezpieczeństwa. Zarówno ta pochodząca z naturalnych źródeł, jak i w postaci suplementacji. Nie są znane poważnie działania niepożądane. W długookresowych badaniach klinicznych nad bezpieczeństwem luteiny stwierdzono jedynie zażółcenie skóry osób, które ją stosowały, jednak objaw ten nie został uznany za jakkolwiek niebezpieczny dla zdrowia. Jednak w przypadku suplementacji luteiną, jak i wszelkich innych preparatów, w razie wątpliwości najlepiej skonsultować się z lekarzem – szczególnie w przypadku kobiet w ciąży i podczas karmienia oraz osób przyjmujących leki.
Luteina – dla kogo?
Preparaty z luteiną najbardziej popularne są wśród osób starszych, u których wzrok uległ już pogorszeniu. Jednak najlepiej stosować ją profilaktycznie znacznie wcześniej, zanim rozwiną się uszkodzenia siatkówki oka. Szczególnie ze względu na fakt, iż niebieskie światło, które stopniowo pogarsza wzrok, otacza współczesnego człowieka niemal na każdym kroku.
