W dobie komputeryzacji, siedzącego trybu życia i przewlekłego stresu, na który jesteśmy ciągle wystawiani, rozpoczęliśmy poszukiwania metody, która pozwoli nam oderwać się od codziennego zgiełku i da chwilę wytchnienia dla naszego ciała i umysłu. Z pomocą właśnie przychodzi joga. Czym zatem jest joga i co daje? Jak zacząć uprawiać jogę i jakie są jej efekty?
Co to jest joga?
Joga jest to zestaw ćwiczeń wywodzący się ze starożytnych Indii, opracowany około 5000 lat temu. Polega ona na wykonywaniu odpowiednich pozycji, zwanych asanami, które w połączeniu z odpowiednimi technikami oddechowymi, stają się swego rodzaju medytacją, dającą ulgę naszemu umysłowi, przy jednoczesnym dbaniu o formę fizyczną.
Pierwotnie była ona ściśle powiązana z obrzędami religijnymi. Dzięki niej ludzie dbali o swój rozwój duchowy i poprawiali stan swojego ciała.
W starożytności jogę uprawiały głównie osoby uduchowione. Z czasem jednak stała się ona równie popularna w niższych kręgach społecznych. Dzięki swoim dobroczynnym efektom joga stale zyskuje rozpoznawalność i jest aktualnie praktykowana na całym świecie.
W bezpośrednim tłumaczeniu słowo joga oznacza łączyć. Jest to główny motyw całej filozofii skoncentrowanej wokół jogi, która właśnie ma za zadanie utrzymać harmonię między naszym ciałem, umysłem i duszą. Osoby uprawiające jogę potocznie nazywa się joginami/joginkami.
Co daje joga?
Uprawianie jogi ma wiele zalet. Dba ona jednocześnie o nasze ciało i umysł, a jej regularne praktykowanie niesie za sobą masę korzyści:
- Zwalcza stres — techniki relaksacyjne stosowane w jodze skutecznie przyczyniają się do obniżenia poziomu stresu, który na co dzień towarzyszy większości z nas. Ćwiczenia oddechowe połączone z medytacją mają zbawienny wpływ na ukojenie nerwów.
- Poprawia krążenie — wykonywanie ćwiczeń fizycznych przyśpiesza puls, a to ma pozytywny wpływ na serce i układ krwionośny. Podczas wysiłku do organizmu dostarczane jest więcej tlenu, dzięki czemu mięśnie i mózg stają się lepiej ukrwione i dotlenione.
- Wzmacnia mięśnie — ćwiczenia wykonywane w trakcie praktykowania jogi wymagają pewnego wysiłku. Regularne ich wykonywanie sprawi, że mięśnie podczas utrzymywania trudniejszych pozycji stale będą się wzmacniać, a co za tym idzie, odciążą one nasze stawy w codziennym ruchu.
- Zwalcza ból kręgosłupa — poprzez siedzący tryb życia, kręgosłup większości z nas nie pracuje we właściwy sposób, co często wiąże się z bólem, zwłaszcza w dolnych partiach lędźwiowych. Joga w takim przypadku może przynieść sporą ulgę, albowiem dostarcza ona ruchu wszystkim kręgom kręgosłupa i jednocześnie wzmacnia mięśnie pleców, odpowiadające za utrzymanie prawidłowej postawy.
- Poprawia samopoczucie — oderwanie się na chwilę od wszystkiego i poświęcenie kilku lub kilkunastu minut na ćwiczenia fizyczne i medytację sprawia, że nasz organizm dostaje zastrzyku energii, poprawia się koncentracja, mamy większą ochotę do działania i lepiej radzimy sobie z codziennymi trudnościami.
Joga — jak zacząć?
Jogę zaleca się każdemu, bez względu na wiek, sprawność fizyczną, czy schorzenia zdrowotne. Dzięki temu, że joga zawiera ogrom ćwiczeń i pozycji, które możemy dostosować do naszego stopnia zaawansowania. Nie ma znaczenia, czy jesteśmy sportowcami, czy osobami starszymi z ograniczonymi możliwościami motorycznymi — każdy znajdzie tu coś dla siebie.
Do rozpoczęcia uprawiania jogi należy:
- Znaleźć odpowiednie miejsce, w którym będziemy mogli swobodnie wykonywać wskazane ćwiczenia i pozycje. Nawet przestrzeń o wymiarach 2m x 2m powinna w zupełności wystarczyć do większości treningów. Może to być pomieszczenie w naszym domu, czy mieszkaniu lub przestrzeń na świeżym powietrzu.
- Zaopatrzyć się we właściwy sprzęt i ubiór. Do uprawiania jogi wystarczy nam wygodny strój i podstawowy sprzęt w postaci maty do jogi (popularnej karimaty), jeśli ćwiczymy na twardym podłożu i ewentualnego zestawu klocków i podpórek, jeśli pozycje, które wykonujemy tego wymagają.
- Nauczyć się zasad prawidłowego oddychania, jeśli jogę uprawiamy w domowym zaciszu, a nie pod okiem dobrego nauczyciela. Aby sesja jogi przebiegła zgodnie z jej założeniem, powinniśmy nauczyć się podstaw tej techniki. Z założenia polega ona na tym, żeby wdech był głęboki, przebiegał przez całą objętość płuc i skutkował uniesieniem się przepony i brzucha. Wymaga to trochę czasu i praktyki, jednak nie należy się zniechęcać, bo efekt naszej pracy będzie widoczny w każdym kolejnym treningu jogi.
- Pierwszą sesję jogi powinniśmy zacząć od samych podstaw. W miarę jak zaczniemy nabierać doświadczenia, a organizm będzie gotowy na bardziej zaawansowane techniki. Dodaje się wtedy kolejne, bardziej skomplikowane pozycje. Do najprostszych asan, od których powinniśmy rozpocząć naszą przygodę należą: skłon do przodu w siadzie skrzyżnym (Adho Mukha Sukhasana), pozycja krowy (Bitilasana), pozycja kota (Marjaryasana), pies z głową w dół (Adho Mukha Svanasana) i pozycja wodnika (Virabhadrasana). Przed ich zastosowaniem warto obejrzeć film w Internecie lub zdjęcia, które prezentują prawidłowe ich wykonywanie.
Joga — rodzaje
Joga dzieli się na wiele różnych rodzajów. Każda ze szkół wykonuje ćwiczenia w lekko odmienny sposób. Niektóre z nich są przeznaczone dla mniej lub bardziej doświadczonych joginów i joginek. Najpopularniejsze rodzaje jogi to:
Hatha joga
Hatha joga jest najpopularniejszą ze szkół jogi. Skupia się ona bardziej na praktyce fizycznej niż filozoficznej. Przykłada się prawidłowego do wykonywania asan zgodnie ze sztuką oddychania. Ma na celu ogólne wzmocnienie organizmu. Jest idealna dla joginów dopiero rozpoczynających swoją przygodę z jogą, bez względu na wiek, płeć i stopień zaawansowania.
Ashtanga joga
Ashtanga joga jest rodzajem jogi polegającym na bardziej dynamicznym i płynnym wykonywaniu asan, w określonej sekwencji, bez przystanków między pozycjami. Wymaga ona siły, wytrzymałości i doświadczenia, więc nie jest wskazana dla początkujących joginów. Jej celem jest ciągłe doskonalenie przebiegu sesji, aby ta była jak najbardziej płynna i dopasowana do naszego tempa ćwiczeń.
Vinyasa joga
W Vinyasa joga, podobnie jak Ashtanga skupiamy się głównie na płynności asan. Z tą różnicą, że Vinyasa skupia się przede wszystkim na oddechu, w którego rytmie wykonujemy kolejne pozycje. Ta odmiana jogi ze względu na swoją medytacyjną naturę, doskonale radzi sobie w walce ze stresem. Nie wymaga ona także tyle doświadczenia i takiej sprawności jak Ashtanga, przez co nadaję się również dla osób początkujących.
Joga Iyengara
Joga Iyengara dba o precyzję i dokładność wykonywanych asan. Do wykonywania ćwiczeń w tej technice zaleca się używania odpowiednich akcesoriów, takich jak klocki czy poduszki, które pomagają utrzymać odpowiednią postawę. Iyengara wymaga pozostawania w pozycjach nieco dłużej, przez co wpływa korzystnie na wzmocnienie mięśni i poprawę balansu ciała. Jako że dozwolone jest tu używanie rekwizytów, ten rodzaj jogi sprawdzi się również u początkujących joginów.
Yin joga
Yin joga wywodzi się od filozofii yin i yang — balansu przeciwstawnych sił i uzupełniających się energii. Ten rodzaj jogi ma na celu utrzymywanie równowagi między ciałem i umysłem. Zawiera ona odpowiednio przystosowane do tego asan i podobnie jak w Iyengara wymaga od trenujących dłuższego utrzymywania pozycji. Celuje ona w bardziej doświadczonych joginów, szukających większego wysiłku podczas uprawiania jogi.
Kundalini joga
Kundalini joga polega na wydobyciu energii Kundalini, która według wierzeń uśpiona jest w naszych ciałach. Ćwiczenia wymagają wykonywania określonych sesji oddechowych, sekwencji asan i odpowiednią medytację. Kundalini skierowana jest do osób poszukujących wyciszenia. Można ją praktykować zarówno na osobności, jak i na zajęciach grupowych, bez względu na poziom zaawansowania.
Air joga
Air joga jest odmianą polegającą na wykonywaniu asan przy pomocy specjalnych hamaków zawieszonych w powietrzu. Dzięki tym akcesoriom możliwe jest wykonanie pozycji trudnych do osiągnięcia bez odpowiednich narzędzi. Air joga poprawia przede wszystkim naszą wytrzymałość i pozwala na rozciągnięcie większych partii mięśni. Jako że istnieje wiele różnych pozycji możliwych do wykonania przy użyciu hamaku, ten rodzaj jogi nadaje się zarówno dla początkujących, jak i bardziej doświadczonych.
Power joga
Power joga przeznaczona jest dla osób, które trenują swoją siłę, wytrzymałość, dynamikę i kondycję. Jest to najbardziej wymagająca odmiana jogi, łącząca w sobie elementy jogi i treningu kardio. Asany wykonujemy w szybkim tempie, z zachowaniem dokładności wykonywanych technik i prawidłowego oddechu. Ten rodzaj jogi przeznaczony jest dla osób bardziej doświadczonych, z lepszą kondycją fizyczną.
Joga — efekty
Efektami długotrwałego uprawiania jogi będą między innymi:
- poprawa stanu psychicznego
- wzmocnienie mięśni
- redukcja nadciśnienia tętniczego
- poprawa kondycji
- dokrwienie i dotlenienie mózgu
- odciążenie kręgosłupa
- zwiększenie odporności na stres
- poprawa procesów przemiany materii
- wzmocnienie stawów
- poprawa sylwetki
- zmniejszenie bólu pleców wywołanym siedzącym trybem życia
- zwiększenie pojemności płuc
- poprawa działania układu krążenia
- zmniejszenie częstotliwości skurczów mięśni
Negatywne skutki jogi
Joga może być praktykowana z powodzeniem bez względu wiek, płeć i stan zdrowotny. Należy jednak mieć na uwadzę, że nie wszystkie wykonywane ćwiczenia będą dla nas odpowiednie w przypadku posiadania pewnych schorzeń. Jeśli mamy jakieś zwyrodnienia lub urazy, należy dobrać do nich odpowiedni zestaw ćwiczeń. Chcąc się upewnić, które asan są dla nas bezpieczne, powinniśmy skonsultować się z odpowiednim lekarzem, lub doświadczonym trenerem jogi.
Kolejnym ważnym aspektem jest samo poprawne wykonywanie pozycji podczas uprawiania jogi. Nawet jeśli nasz stan zdrowia jest idealny, łatwo nabawić się kontuzji, poprzez nieumiejętne wykonywanie asan. Jeśli mamy wątpliwości co do poprawności wykonywanych technik, warto zaczerpnąć porady eksperta.
