Fosforan wapnia jest określany także za pomocą kodu E341. Znajduje szerokie zastosowanie jako związek chemiczny wykorzystywany do produkcji żywności. Został on dopuszczony w krajach Unii Europejskiej jako dodatek spożywczy. Głównymi zaletami fosforanu wapnia jest wydłużenie trwałości produktów, a także uzyskanie odpowiedniej kwasowości. Wiele osób zastanawia się, jaka jest szkodliwość fosforanu. Przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące fosforanu wapnia, gdzie można go znaleźć i dlaczego, a także czy jest szkodliwy dla człowieka.
Fosforan wapnia jest nieorganicznym związkiem chemicznym, a także solą wapniową kwasu fosforowego. Jest zaliczany do grupy „Przeciwutleniaczy i regulatorów kwasowości”. Przynależy do związków z zakresu od E300 do E399. Ich stosowanie w procesach spożywczych wynika z zapobiegania jełczenia tłuszczów. Najczęściej pozyskiwany jest na skutek licznych procesów chemicznych, choć występuje on także w przyrodzie. Fosforan wapnia można pozyskać poprzez działanie kwasu fosforowego na węglan wapnia w ilościach stechiometrycznych. Uzyskany w ten sposób fosforan wapnia charakteryzuje się posiadaniem właściwości odpowiedzialnej za nierozpuszczalność w roztworze reakcyjnym i wytwarzanie białego osadu.
W środowisku naturalnym występuje jako skała. Fosforyt wapnia charakteryzuje się występowaniem innych substancji w swojej strukturze, np. piasek, wapień. Jego główne złoża znajdują się na terenie Maroka, Izrealu, Egiptu, Filipin i na półwyspie Kolskim (należący do Rosji). Choć głównym miejscem jego pozyskiwania na skalę światową są Stany Zjednoczone. Złoża fosforanu wapnia w naturze posiadają od 30 do 40% masowego związku.
Ciekawostką jest, że fosforan wapnia stanowi składnik budujący zęby kości i zęby kręgowców. Występuje naturalnie także w owocach i warzywach.
Fosforan wapnia można wykorzystać do wytworzenia fosforu. Fosfor otrzymuje się ogrzewając fosforan V wapnia.
Fosforan v wapnia nazwa zwyczajowa
Fosforan wapnia można spotkać także pod innymi nazwami. Najczęściej stosowana jest jego nazwa zwyczajowa, czyli fosforyt.
Fosforan V wapnia wzór strukturalny
Wzór strukturalny fosforanu wapnia (Ca3(PO4)2) wygląda następująco:
Fosforan V wapnia właściwości
Fosforan wapnia posiada następujące właściwości fizyczne, które umożliwiają jego stosowanie w przemyśle spożywczym i jako składnik farmaceutyków:
- jest substancją stałą, która posiada krystaliczną budowę,
- jest biały,
- jest bezzapachowy,
- nie rozpuszcza się w wodzie,
- wykazuje wysoką biokompatybilność i biodegradowalność z ludzką tkanką kostną (zęby, kości).
Fosforan wapnia w jedzeniu jest wykorzystywany ze względu na działanie, które umożliwia opóźnienie procesu jełczenia tłuszczów. Jednocześnie zapobiega dalszemu rozwojowi bakterii, pleśni i grzybów, co pozwala dodatkowo chronić żywność przed niezdatnością do spożycia. Równolegle umożliwia unikanie spożywania jedzenia, które posiada patogenne bakterie, które są bardzo niebezpieczne dla organizmu. Skutecznie je niszczy. Fosforan wapnia pozwala na uzyskanie docelowej kwasowości pokarmu.
Fosforan wapnia zastosowanie
Ten związek chemiczny posiada bardzo wiele cech, które pozwalają na znalezienie jego szerokiego zastosowania w przemyśle spożywczym. Producenci bardzo chętnie go wykorzystują, ponieważ znajduje się on na liście dodatków do żywności, która została zaakceptowana przez Unię Europejską. W rezultacie jego obecność nie jest szkodliwa lub toksyczna dla człowieka. Fosforan wapnia stosowany jest jako środek do przetwarzania mąki. E341 dodawane jest do produktów z uwagi na działanie wypełniające i przeciwzbrylające. Dodatkowo fosforan wapnia umożliwia uzyskanie odpowiedniej gęstości produktów. Ponad to fosforan wapnia jest stosowany jako substancja, która pozwala utrzymać pożądaną gęstość. Należy pamiętać, że fosforan 5 wapnia, to nie tylko aspekty, które są niedostrzegalne przez człowieka. Jest jednym z regulatorów kwasowości, co pozwala producentom żywności nadać pokarmom odpowiedni smak.
Fosforan V wapnia posiada bardzo szerokie zastosowanie. Wykorzystywany jest nie tylko do produkcji żywności. Choć najczęściej składnik E341 można spotkać w składach następujących produktów: proszek do pieczenia, wyroby piekarskie, mleko w proszku, chipsy i snacki, orzechy poddane przetworzeniu. Dodatkowo wykorzystywany jest do produkcji napoi, np. napoje bezalkoholowe, wina owocowe, alkohole o wysokim stężeniu procentowym, miód pitny. Fosforan 5 wapnia znajduje się w także w: odżywkach dla sportowców, warzywach w puszce, produktach o sypkiej konsystencji (galaretki, budynie, przyprawy).
Stosowanie fosforanu wapnia w produkowaniu żywności argumentowane jest jego właściwościami, które zapobiegają zbrylaniu proszków. Fosforan wapnia pozwala także na poprawę płynności wielu produktów, dlatego też znajduje się także w śmietance bez mleka.
Zastosowanie fosforanu wapnia wykracza poza produkty przeznaczone do spożycia. Fosforan wapnia jest bardzo szeroko stosowany w rolnictwie do produkcji specjalnych nawozów sztucznych. Jest wodzącym składnikiem past do zębów, ponieważ wykazuje dużą kompatybilność z ludzkimi zębami, a także działa polerująco na szkliwo zębów. Fosforan wapnia wykorzystuje się do wytwarzania proszków do prania dla niemowląt. Ponad to fosforan wapnia jest składnikiem wielu suplementów diety. Przyjmowanie fosforanu wapnia dedykowane jest przede `wszystkim dla osób, które posiadają niedobory wapnia, co pozwala utrzymać kości w odpowiednim stanie.
Fosforan wapnia ze względu na posiadane właściwości może być stosowany również jako bufor i stabilizator w tworzywach sztucznych.
Ze względu na mineralne pochodzenie, fosforan wapnia może być stosowany do produkowania wegańskiej żywności i suplementów dla wegan. Równolegle może być stosowany w produktach dla każdej grupy religijnej. Jego wysoka zawartość w kościach zwierząt nie posiada przełożenia na koszt pozyskiwania. O wiele rentowniejsze są inne metody wytwarzania tej substancji.
Fosforan wapnia czy jest szkodliwy?
Licznie przeprowadzone badania potwierdzają, że fosforan wapnia, który jest elementem grupy przeciwutleniaczy i regulatorów kwasowości, nie oddziałuje niekorzystnie na organizm. Jednak, u osób posiadających wrażliwy układ pokarmowy i zmagających się z alergiami może dojść do wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych. Udowodniono, że obecność dodatków chemicznych w żywności może w przypadku niektórych osób wywołać wysypkę skórną, zaburzenia oddychania, czy też zaczerwieniania oczu. Warto pamiętać, że dopuszczalna i bezpieczna dzienna dawka fosforanu wapnia wynosi 70 mg na każdy kilogram ciała dorosłego człowieka. Zatem, fosforan wapnia szkodliwość posiada wielokrotnie obaloną, jego spożywanie nie posiada negatywnego wpływu na organizm, o ile nie występuje zdiagnozowana nadwrażliwość. W rezultacie jego dodawanie do żywności, przynosi o wiele więcej korzyści niż szkód. Przede wszystkim należy mieć na uwadze, że jego stosowanie jest krokiem do zmniejszenia ilości marnowanego jedzenia na świecie.
Należy podkreślić, że tylko nieliczne osoby wykazują nadwrażliwość na spożywanie fosforanu wapnia. W rzeczywistości ta sól jest niezbędna w organizmie.
Przykład fosforanu wapnia, który pojawia się w składnikach wielu produktów jako E341 jest najlepszym argumentem, że wiele związków chemicznych jest niemalże niezbędnych we współczesnym przemyśle. Przestrzeganie odpowiednich dawek jest możliwością do lepszego zakonserwowania żywności, co realnie wpływa na długość terminu przydatności poszczególnego pożywienia. W ten sposób można zawalczyć o planetę, która już teraz zmaga się z ogromnym marnowaniem jedzenia każdego dnia. Należy pamiętać, że ten związek chemiczny przede wszystkim hamuje rozwój groźnych dla zdrowia bakterii, które mogłyby wywołać bardzo szkodliwe jednostki chorobowe. Kolejnym aspektem, który odczarowuje fosforan wapnia jest fakt, że znajduje on zastosowanie także na rynku suplementów, co pozwala na uzupełnienie niedoboru pierwiastków, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.