Wstajesz zmęczona mimo 10 godzin snu. Wchodzenie po schodach to maraton. Partner inicjuje zbliżenie a ty myślisz tylko “daj mi spać”. W Świat Supli codziennie spotykamy osoby których libido umarło z prozaicznego powodu – brak żelaza. Lekarze bagatelizują “lekko obniżoną” ferrytynę mówiąc że hemoglobina w normie więc wszystko ok. Tymczasem różnica między ferrytyną 15 a 70 to różnica między wegetacją a życiem pełnym energii i pożądania. Dziś rozkładamy na czynniki pierwsze jak niedobór żelaza niszczy libido na poziomie komórkowym i dlaczego suplementacja żelaza może przywrócić nie tylko energię ale całe życie seksualne.
Żelazo – Nie Tylko dla Krwinek
Żelazo kojarzy się z hemoglobiną i czerwonymi krwinkami. Ale to tylko wierzchołek góry lodowej. Żelazo jest kofaktorem dla ponad 100 enzymów, buduje mitochondria (elektrownie komórek), produkuje neuroprzekaźniki (dopamina, serotonina), syntetyzuje hormony płciowe.
Każda komórka potrzebuje żelaza do produkcji ATP – uniwersalnej waluty energetycznej. Bez żelaza mitochondria produkują 15 razy mniej energii. To jak jechać samochodem na jednym cylindrze. Funkcjonujesz ale ledwo.
Mózg pochłania 20% tlenu który dostarczają krwinki. Przy niedoborze żelaza mózg dostaje mniej tlenu = mgła mózgowa, problemy z koncentracją, brak motywacji. Ale też mniej dopaminy – neuroprzekaźnika pożądania. Bez dopaminy libido nie istnieje.
Narządy płciowe potrzebują intensywnego ukrwienia. Erekcja, nawilżenie pochwy, wrażliwość łechtaczki – wszystko zależy od przepływu krwi. Przy anemii krew idzie najpierw do ważnych organów (mózg, serce). Genitalia są na końcu kolejki.
Produkcja hormonów płciowych wymaga żelaza. Enzymy przekształcające cholesterol w pregnenolon (matka wszystkich hormonów) potrzebują żelaza. Bez żelaza spada testosteron, estrogeny, progesteron. Libido umiera u źródła.
Ferrytyna – Prawdziwy Marker
Hemoglobina pokazuje tylko ciężką anemię. Może być “w normie” (12-16 g/dl dla kobiet) gdy zapasy żelaza są puste. To jak patrzenie na ilość benzyny w baku ignorując rezerwę.
Ferrytyna to białko magazynujące żelazo. Pokazuje rzeczywiste zapasy. Laboratoria podają normę 15-200 ng/ml dla kobiet. Ale różnica między 15 a 70 to przepaść.
Ferrytyna <30 = absolutny niedobór mimo “normalnej” hemoglobiny. Zmęczenie, wypadające włosy, kruche paznokcie, zero libido. Większość kobiet w wieku rozrodczym ma ferrytynę 20-40.
Optymalna ferrytyna to 70-100 ng/ml. Wtedy masz zapasy na miesiączkę, stres, infekcje. Energia stabilna, libido obecne, włosy gęste. Niektórzy eksperci mówią że dla optymalnego libido ferrytyna powinna być >80.
Dla mężczyzn optymalna ferrytyna 100-150 ng/ml. Mężczyźni rzadziej mają niedobory (brak miesiączki) ale gdy mają, objawy często gorsze – totalne wyczerpanie, impotencja, depresja.
Aliness Żelazo Organiczne 25mg 100kaps-KLIKNIJ TUTAJ
Objawy Których Lekarze Nie Łączą
Zimne dłonie i stopy nawet latem – krew idzie do ważnych organów, kończyny są poświęcane. Partner mówi “jesteś zimna jak lód” – to nie metafora, to słaba perfuzja.
Duszność przy minimalnym wysiłku – wchodzisz na pierwsze piętro i dysz. Seks to wysiłek fizyczny. Gdy brakuje tlenu na schody, skąd energia na orgazm?
Syndrom niespokojnych nóg – 30% osób z niedoborem żelaza. Wieczorem gdy chcesz się kochać, nogi “bzyczą” i musisz nimi ruszać. Romantyczny nastrój ginie.
Pica – pragnienie lodu, skrobi, ziemi. Mózg desperacko szuka żelaza wszędzie. Niektórzy żują lód kompulsywnie. Partner myśli że zwariowałaś, ty po prostu masz niedobór.
Częste infekcje – żelazo potrzebne dla układu odpornościowego. Ciągłe przeziębienia, infekcje intymne, opryszczka. Trudno o libido gdy ciągle chorujesz.
Włosy wypadają garściami, paznokcie łamią się, skóra blada i sucha. Czujesz się nieatrakcyjna. Libido umiera gdy nie czujesz się pożądana.
Miesiączka – Comiesięczna Strata
Normalna miesiączka to strata 30-40ml krwi = 15-20mg żelaza. Obfite krwawienie (>80ml) = 40mg żelaza. Średnie spożycie żelaza z dietą to 10-15mg dziennie ale wchłaniamy tylko 10% = 1-1.5mg.
Matematyka nie wychodzi. Tracisz 20mg, wchłaniasz 1.5mg. Deficyt narasta z każdym cyklem. Po latach ferrytyna spada do 10-20. Libido znika wraz z zapasami.
Antykoncepcja hormonalna może pomagać (mniej obfite krwawienia) lub szkodzić (zaburza wchłanianie żelaza). IUD z miedzią często powoduje cięższe krwawienia = większa utrata żelaza.
Ciąża to katastrofa dla zapasów żelaza. Płód zabiera 500mg, poród to strata 250mg, laktacja 1mg/dzień. Po 2-3 ciążach większość kobiet ma ferrytynę <20. Libido po dzieciach często umiera z niedoboru żelaza nie “zmęczenia”.
Endometrioza, mięśniaki = przewlekłe krwawienia = chroniczny niedobór żelaza. Niektóre kobiety mają ferrytynę 5-10. To poziom gdy organizm ledwo funkcjonuje.
Wchłanianie – Dlaczego Suplementy Nie Działają
Żelazo wchłania się głównie w dwunastnicy. Potrzebny kwas żołądkowy żeby Fe3+ zredukować do Fe2+ które może być wchłonięte. IPP (omeprazol) na zgagę = brak kwasu = brak wchłaniania.
Hepcydyna – hormon który blokuje wchłanianie żelaza gdy stan zapalny. Każda infekcja, autoimmune, otyłość = wysoka hepcydyna = żelazo nie wchodzi mimo suplementacji.
Inhibitory wchłaniania: kawa (redukuje o 40%), herbata (taniny wiążą żelazo), mleko (wapń konkuruje), błonnik (wiąże żelazo). Większość bierze żelazo z kawą i mlekiem rano = zero wchłaniania.
Celiakia, SIBO, Crohn, IBS = uszkodzone jelita = minimalne wchłanianie. Możesz brać 100mg żelaza dziennie i dalej mieć niedobór.
Żelazo hem (z mięsa) wchłania się 15-35%. Żelazo nie-hem (rośliny, suplementy) tylko 2-10%. Weganie i wegetarianie mają 5x wyższe ryzyko niedoboru.
7Nutrition Lactoferrin 100mg 60kaps-KLIKNIJ TUTAJ
Formy Żelaza – Która Działa
Siarczan żelaza – najtańszy, najczęściej przepisywany, najgorszy. Wchłanianie 10%, skutki uboczne u 70% (nudności, zaparcia, ból brzucha). Niszczy mikrobiom. Utlenia się tworząc wolne rodniki.
Fumaran żelaza – lekko lepszy od siarczanu ale dalej problematyczny. Mniej skutków ubocznych ale wchłanianie tylko 15%. Tani więc popularny.
Biglicynian żelaza (chelat) – game changer. Wchłanianie 25-30%, minimalne skutki uboczne. Nie konkuruje z innymi minerałami. Można brać z jedzeniem. Droższy ale wart ceny.
Liposomalne żelazo – otoczone tłuszczem, omija typowy szlak wchłaniania. 30-40% biodostępność. Najdroższe ale najskuteczniejsze. Zero skutków ubocznych.
Żelazo hem (z krwi zwierząt) – najlepsze wchłanianie 35%, zero skutków ubocznych. Ale drogie i niektórzy brzydzą się źródłem.
Protokół Suplementacji
Dawka zależy od deficytu:
- Ferrytyna 30-50: 30mg żelaza elementarnego co drugi dzień
- Ferrytyna 15-30: 60mg co drugi dzień
- Ferrytyna <15: 100mg co drugi dzień lub 60mg codziennie
Co drugi dzień działa lepiej niż codziennie – hepcydyna ma czas opaść. Badania pokazują lepsze wchłanianie przy dawkowaniu co drugi dzień.
Timing: na pusty żołądek z witaminą C 500mg. Jeśli mdłości, z małą przekąską niskobiałkową (banan, tost). Nigdy z kawą, herbatą, mlekiem, wapniem.
Czas leczenia: 3 miesiące na podniesienie hemoglobiny, 6 miesięcy na odbudowanie zapasów (ferrytyna). Niektórzy potrzebują roku. Nie przerywaj po miesiącu bo “już lepiej”.
Monitorowanie: ferrytyna co 2-3 miesiące. Cel: 70-100 ng/ml. Gdy osiągniesz, dawka podtrzymująca 15-30mg co drugi dzień lub codziennie podczas miesiączki.
Wspomagacze Wchłaniania
Witamina C 500-1000mg z każdą dawką żelaza. Redukuje Fe3+ do Fe2+, zwiększa wchłanianie 3-4x. Najlepiej naturalna (acerola) ale syntetyczna też działa.
Betaina HCl 300-600mg jeśli masz niski kwas żołądkowy (zgaga, refluks, wzdęcia). Bez kwasu żelazo się nie wchłania.
Laktoferyna 200-400mg – białko które pomaga transportować żelazo. Szczególnie pomocne przy stanach zapalnych gdy hepcydyna wysoka.
Miedź 2mg jeśli suplementujesz żelazo >3 miesiące. Żelazo może obniżyć miedź. Proporcja 15:1 (żelazo:miedź) optymalna.
L-lizyna 500-1000mg poprawia wchłanianie żelaza u wegetarian. Pomaga też przy opryszczce która często nawraca przy niedoborze żelaza.
Activlab Super Libido dla Kobiet 30kaps-KLIKNIJ TUTAJ
Dieta Wspierająca
Mięso czerwone 2-3x tydzień – najlepsze źródło żelaza hem. 100g wołowiny = 3mg żelaza hem (wchłania się 1mg). Wątróbka raz w tygodniu = 5mg żelaza hem.
Witamina C przy każdym posiłku z żelazem. Papryka, kiwi, cytrusy, kapusta kiszona. 75mg witaminy C podwaja wchłanianie żelaza nie-hem.
Unikaj inhibitorów: kawa/herbata 2h od posiłków z żelazem. Mleko osobno od żelaza. Otręby i pełne ziarno w innych posiłkach niż żelazo.
Gotuj w żeliwnych garnkach – może dodać 1-5mg żelaza do posiłku. Szczególnie kwaśne potrawy (pomidory) wyługowują żelazo z żeliwa.
Kombinacje: soczewica + papryka, szpinak + cytryną, hummus + natka pietruszki. Żelazo roślinne + witamina C = lepsza biodostępność.
Wpływ na Libido – Timeline
Tydzień 1-2: lekka poprawa energii, mniej duszności. Libido jeszcze śpi ale czujesz że “coś się dzieje”.
Miesiąc 1: energia stabilniejsza, mniej zimnych dłoni/stóp. Pierwsze iskierki libido – może nie pożądanie ale przynajmniej nie odraza na myśl o seksie.
Miesiąc 2-3: włosy przestają wypadać, paznokcie twardsze, cera bardziej różowa. Libido się budzi – czasem myślisz o seksie, dotyk partnera nie irytuje.
Miesiąc 3-6: pełna energia, możesz ćwiczyć bez duszności. Libido wraca – inicjujesz, masz fantazje, orgazmy silniejsze. Partner pyta “co się stało?”.
Miesiąc 6+: zapasy odbudowane, energia jak w młodości. Libido stabilne, cykl regularny, PMS łagodniejszy. Niektórzy mówią “wróciłam do siebie sprzed lat”.
Przypadki Specjalne
Ciąża: zapotrzebowanie rośnie do 27mg/dzień. Większość prenatali ma tylko 15-20mg. Dodatkowa suplementacja często konieczna. Ferrytyna >50 w ciąży = mniej powikłań.
Sportowcy: większe zapotrzebowanie przez mikrourazy mięśni, pocenie, hemolizę od uderzeń stopy. Biegaczki długodystansowe często mają ferrytynę <20.
Weganie: tylko żelazo nie-hem, dużo inhibitorów (błonnik, fityniany). Potrzebują 1.8x więcej żelaza. Suplementacja prawie zawsze konieczna.
Dawcy krwi: jedna donacja = strata 250mg żelaza. Regeneracja 6-8 tygodni. Regularne dawcy często mają chroniczny niedobór.
Po operacji bariatrycznej: wchłanianie drastycznie upośledzone. Często potrzebne żelazo dożylne bo doustne nie działa.
Kiedy Żelazo Dożylne
Gdy ferrytyna <10 i doustne nie działa (nietolerancja, brak wchłaniania). Gdy potrzeba szybkiego efektu (przed operacją, ciężka anemia) lub gdy choroba jelit uniemożliwia wchłanianie.
Nowoczesne preparaty (karboksymaltozan żelaza) bezpieczne, jedna infuzja 1000mg = zapasy na rok. Koszt 500-1000zł ale czasem jedyna opcja.
Efekty spektakularne – niektórzy czują różnicę w 24h. “Jak ktoś włączył światło”, “Wróciła mi wola życia”. Libido często wraca w 2-4 tygodnie.
Podsumowanie
Niedobór żelaza to cichy zabójca libido. Większość kobiet w wieku rozrodczym ma za niskie zapasy. Lekarze bagatelizują “lekko obniżoną” ferrytynę ignorując że różnica między 20 a 80 to różnica między wegetacją a życiem.
Suplementacja działa ale wymaga cierpliwości i właściwej formy. Biglicynian żelaza co drugi dzień z witaminą C przez 6 miesięcy może zmienić życie.
W Świat Supli widzieliśmy transformacje – kobiety które myślały że są “z natury zmęczone” odkrywały że to niedobór żelaza. Libido które było martwe latami wracało po uzupełnieniu zapasów.
Nie akceptuj chronicznego zmęczenia i braku libido jako “normalności”. Sprawdź ferrytynę (nie tylko hemoglobinę), suplementuj mądrze, odzyskaj energię i pożądanie.
Pamiętaj – żelazo to nie luksus ale fundament. Bez żelaza każda komórka działa na pół gwizdka. Gdy uzupełnisz zapasy, całe życie nabiera kolorów – dosłownie i w przenośni.
Niedobory Żelaza i Anemia – Pytania i Odpowiedzi
Diagnostyka i Interpretacja Wyników
Mam hemoglobinę 12.5 (norma 12-16) więc lekarz mówi że nie mam anemii, ale czuję się fatalnie – co robić? Hemoglobina na dolnej granicy to już problem, ale kluczowa jest ferrytyna. Zażądaj zbadania ferrytyny, saturacji transferyny, TIBC. Ferrytyna <30 ng/ml to niedobór nawet przy “normalnej” hemoglobinie. Większość lekarzy patrzy tylko na hemoglobinę co jest błędem – możesz mieć puste zapasy żelaza (ferrytyna 15-20) zanim hemoglobina spadnie. To stadium przedanemiczne które już daje objawy: zmęczenie, wypadające włosy, brak libido.
Ferrytyna 45 ng/ml – laboratoria piszą że w normie, ale czytam że to za mało. Kto ma rację? Normy laboratoryjne (15-200) to zakres statystyczny nie optymalny. Ferrytyna 45 może nie dawać anemii ale daje suboptymalne funkcjonowanie. Dla kobiet optymalnie 70-100, dla mężczyzn 100-150. Przy 45 prawdopodobnie masz: zmęczenie po wysiłku, zimne kończyny, słabsze libido. Różnica między 45 a 80 to często transformacja samopoczucia. Warto suplementować do optymalnego poziomu.
Mam wysoką ferrytynę (250) ale niską saturację transferyny (15%) – co to znaczy? Prawdopodobnie anemia chorób przewlekłych. Wysoka ferrytyna to marker stanu zapalnego (działa jak białko ostrej fazy). Żelazo jest “uwięzione” w magazynach przez hepcydynę, nie może być wykorzystane. Szukaj źródła zapalenia: autoimmune, infekcje, otyłość. Suplementacja żelaza nie pomoże, może zaszkodzić. Najpierw lecz stan zapalny.
CRP wysokie, ferrytyna wysoka, ale objawy niedoboru żelaza – jak to możliwe? Stan zapalny podnosi ferrytynę niezależnie od zapasów żelaza. Ferrytyna przy zapaleniu to zły marker. Sprawdź: rozpuszczalny receptor transferyny (sTfR) – lepszy marker przy zapaleniu. Stosunek sTfR/log ferrytyny >1.5 sugeruje niedobór mimo wysokiej ferrytyny. Może potrzebujesz żelaza dożylnego które omija blokadę hepcydyny.
Suplementacja – Praktyczne Problemy
Każde żelazo daje mi straszne zaparcia i ból brzucha – co robić? Zmień formę na biglicynian żelaza – 70% mniej skutków ubocznych. Dawkuj co drugi dzień nie codziennie – lepsze wchłanianie, mniej problemów. Zacznij od małej dawki (15mg) i zwiększaj stopniowo. Dodaj magnez cytrynian 200-400mg wieczorem na zaparcia. Jeśli dalej problemy – żelazo liposomalne lub rozważ infuzję dożylną.
Biorę żelazo 3 miesiące i ferrytyna wzrosła tylko o 5 punktów – dlaczego? Możliwe przyczyny: 1) Bierzesz z inhibitorami (kawa, herbata, wapń), 2) Masz niski kwas żołądkowy (bierzesz IPP?), 3) Celiakia/SIBO/problemy jelitowe, 4) Ciągła utrata (obfite miesiączki, mikrokrwawienia), 5) Stan zapalny blokuje wchłanianie. Strategia: zmień formę na biglicynian, dodaj witaminę C 500mg, betaina HCl jeśli masz zgagę, sprawdź jelita.
Lekarz przepisał mi 200mg siarczanu żelaza dziennie – czy to nie za dużo? To przestarzały protokół. 200mg siarczanu = 65mg żelaza elementarnego. Badania pokazują że 60-80mg co drugi dzień wchłania się lepiej niż 200mg codziennie. Wysokie dawki podnoszą hepcydynę która blokuje kolejne dawki. Plus siarczan niszczy mikrobiom. Lepiej: 60mg biglicynianu co drugi dzień. Skuteczniejsze i bez skutków ubocznych.
Żelazo podnosi mi ferrytynę ale hemoglobina stoi w miejscu – co się dzieje? Najpierw uzupełniają się magazyny (ferrytyna), dopiero potem produkcja hemoglobiny. To może potrwać 2-3 miesiące. Sprawdź też: witaminę B12 i kwas foliowy – potrzebne do produkcji krwinek. Miedź – konieczna do wykorzystania żelaza. Białko – budulec hemoglobiny. Może masz niedobory kofaktorów.
Specyficzne Sytuacje
Jestem w ciąży, mam ferrytynę 25 – lekarz mówi że wystarczy żelazo z prenatalnych Nie wystarczy. W ciąży potrzebujesz ferrytyny >50, optymalnie 70. Prenatalne mają zwykle 15-30mg żelaza – za mało przy niedoborze. Potrzebujesz dodatkowe 30-60mg biglicynianu. Niedobór żelaza w ciąży = ryzyko przedwczesnego porodu, niska waga urodzeniowa, depresja poporodowa. Nie czekaj aż hemoglobina spadnie.
Biegam maratony i mam ciągle niską ferrytynę mimo suplementacji – dlaczego? Bieganie długodystansowe niszczy żelazo: hemoliza od uderzeń stopy, mikrokrwawienia z jelit, utrata z potem, zwiększone zapotrzebowanie na regenerację. Potrzebujesz wyższe dawki (80-100mg co drugi dzień) i częstsze monitorowanie. Rozważ zmniejszenie objętości treningów w fazie odbudowy zapasów.
Jestem weganką od 5 lat, ferrytyna 8 – czy muszę jeść mięso? Nie musisz ale musisz agresywnie suplementować. Żelazo z roślin wchłania się 10x gorzej. Potrzebujesz: biglicynian 60-80mg co drugi dzień, witamina C 500mg przy każdym posiłku z żelazem, lizyna 1000mg (poprawia wchłanianie), unikaj herbaty/kawy. Rozważ żelazo hem z suplementów (nie z mięsa). Może potrwać 6-12 miesięcy zanim odbudujesz zapasy.
Oddaję krew co 3 miesiące i mam zmęczenie – czy to może być od tego? Absolutnie tak. Jedna donacja = 250mg żelaza = 2-3 miesiące diety żeby odbudować. Co 3 miesiące = chroniczny deficyt. Sprawdź ferrytynę – pewnie <30. Opcje: rzadziej oddawaj (co 6 miesięcy), suplementuj 30-60mg żelaza przez tydzień po donacji, rozważ tylko osocze (nie zabiera żelaza).
Objawy i Powiązania
Odkąd mam niedobór żelaza, ciągle choruję – czy to związane? Tak. Żelazo konieczne dla limfocytów T i neutrofili. Niedobór = osłabiona odporność. Plus bakterie też potrzebują żelaza więc organizm go “chowa” (sekwestracja) podczas infekcji. Paradoks: suplementacja podczas ostrej infekcji może ją nasilić. Strategia: lecz infekcję, potem suplementuj żelazo.
Mam syndrom niespokojnych nóg – słyszałam że to od braku żelaza? W 30-40% przypadków tak. Żelazo potrzebne do produkcji dopaminy w mózgu. Niedobór = zaburzenia dopaminergiczne = RLS. Sprawdź ferrytynę – dla RLS powinna być >75. Suplementacja często eliminuje objawy w 2-3 miesiące. Jeśli ferrytyna >75 a RLS dalej – szukaj innych przyczyn.
Wypadają mi włosy odkąd mam anemię – czy odrosną po leczeniu? Tak ale powoli. Włosy rosną w cyklach 3-miesięcznych. Najpierw przestaną wypadać (miesiąc 1-2), nowe zaczną rosnąć (miesiąc 3-4), zauważysz gęstość (miesiąc 6+). Ferrytyna musi być >70 dla optymalnego wzrostu włosów. Niektórzy potrzebują ferrytyny >100 żeby włosy wróciły do normy.
Partner mówi że jestem zimna w dotyku – czy to może być anemia? Tak. Przy niedoborze żelaza organizm centralizuje krążenie – krew idzie do ważnych organów, kończyny są niedokrwione. Zimne dłonie, stopy, pośladki, nos. Po uzupełnieniu żelaza temperatura się normalizuje. Partner zauważy że jesteś “cieplejsza” – dosłownie i w przenośni (libido wraca).
Interakcje i Łączenie
Piję kawę 5x dziennie – jak bardzo szkodzi wchłanianiu żelaza? Dramatycznie. Kawa redukuje wchłanianie żelaza o 40-60%. 5 kaw = praktycznie zero wchłaniania z diety. Strategia: żelazo rano na czczo, pierwsza kawa 2h później. Lub żelazo wieczorem, 3h po ostatniej kawie. Najlepiej: ogranicz do 2 kaw dziennie w środku dnia.
Mam niedoczynność tarczycy i anemię – czy to związane? Często tak. Niedoczynność tarczycy = mniej kwasu żołądkowego = gorsze wchłanianie żelaza. Plus hormony tarczycy potrzebne do produkcji krwinek. Lecz oba równolegle ale uwaga: żelazo może zmniejszać wchłanianie lewotyroksyny. Odstęp 4h między lekami.
Biorę IPP na zgagę – czy to przeszkadza w leczeniu anemii? Bardzo. IPP (omeprazol) blokują kwas żołądkowy potrzebny do wchłaniania żelaza. Wchłanianie spada o 50-70%. Opcje: zmień IPP na H2 blokery (mniej szkodzą), dodaj betaina HCl z żelazem, rozważ żelazo liposomalne które nie potrzebuje kwasu, lub infuzja dożylna.
Czy mogę brać żelazo z magnezem i cynkiem? Nie razem – konkurują o wchłanianie. Żelazo rano, magnez wieczorem. Cynk w południe lub wieczorem, minimum 2h od żelaza. Przy długiej suplementacji żelaza (>3 miesiące) monitoruj miedź i cynk – żelazo może obniżać ich poziom.
Praktyczne Wskazówki
Jak szybko poczuję poprawę po rozpoczęciu suplementacji? Pierwsze efekty (lekka poprawa energii) po 5-7 dniach gdy hemoglobina zaczyna rosnąć. Znacząca poprawa po 2-4 tygodniach. Pełna energia po 2-3 miesiącach gdy hemoglobina się znormalizuje. Libido wraca ostatnie – zwykle miesiąc 3-6 gdy zapasy są odbudowane.
Kiedy najlepiej brać żelazo – rano czy wieczorem? Najlepiej rano na czczo z witaminą C – wtedy najlepsze wchłanianie. Jeśli mdłości – wieczorem 2-3h po kolacji. Niektórzy dzielą dawkę: połowa rano, połowa wieczorem. Ważniejsza konsekwencja niż pora – bierz kiedy pamiętasz.
Czy warto robić przerwy w suplementacji żelaza? Podczas leczenia niedoboru – nie, ciągłość ważna. Gdy osiągniesz cel (ferrytyna 70-100), przejdź na dawkę podtrzymującą (15-30mg co drugi dzień) lub cyklicznie: tydzień przed i w trakcie miesiączki. Niektórzy robią 3 miesiące on, miesiąc off żeby sprawdzić czy utrzymuje się poziom.
Żelazo dożylne brzmi kusząco – dla kogo to opcja? Gdy: ferrytyna <10 i objawy ciężkie, nietolerancja doustnego mimo prób różnych form, choroby jelit (Crohn, celiakia), przed operacją gdy potrzeba szybko podnieść hemoglobinę. Nie dla każdego z lekkim niedoborem. Koszt 500-1000zł, ryzyko reakcji alergicznej (rzadko ale poważnie).
