Sport to nie tylko fizyczne wyzwania, ale także mocno skomplikowana gra mentalna. Współzawodnictwo, presja, oczekiwania kibiców, kontuzje i niespodziewane sytuacje – to tylko niektóre z wyzwań, z którymi muszą się zmagać sportowcy. Właśnie dlatego coraz więcej zawodników, trenerów i psychologów sportowych zaczyna zwracać uwagę na aspekty mentalne w sporcie. Trening mentalny to nie tylko ważny element w przygotowaniach do zawodów, ale także skuteczne narzędzie w poprawie wyników i osiąganiu celów sportowych. Z tego artykułu dowiesz się, jakie techniki mentalne mogą pomóc Ci w osiągnięciu sukcesów sportowych oraz jak je stosować w codziennym życiu.
Trening mentalny – co to takiego?
Trening mentalny to trening, który skupia się na ciągłym doskonaleniu prawidłowego nastawienia psychicznego. W ten sam sposób, w jaki ćwiczysz swoje ciało na siłowni, Twój umysł może być trenowany z myślą o konkretnych celach. Oczywiście bardzo ważne jest tutaj to, że skupiasz się na systematycznym działaniu i na osiągnięciu konkretnego celu lub stanu umysłu, którego pragniesz.
Żyjąc w codziennym pośpiechu i doświadczając ciągłego przebodźcowania większość ludzi jest bardzo nieświadoma sfery duchowej i psychologicznej. W dzisiejszych czasach, gdzie mamy dostęp do tak dużej ilości wiedzy, informacji i możliwości, nasze umysły trochę wariują. Trudno jest się odpowiednio skupić na tym, czego naprawdę potrzebujemy. Tak więc, jeśli zależy nam na byciu sprawnym fizycznie i zdrowym, musimy zadbać również o nasze zdrowie psychiczne.
Czym jest psychologia sportu i w jaki sposób może nam pomóc?
W ostatnim czasie wzrosła liczba psychoterapeutów pracujących ze sportowcami. Zmienia się również nastawienie samych sportowców do treningu mentalnego i osób, które się w nim specjalizują. Sportowcy są również coraz bardziej świadomi korzyści płynących ze współpracy z psychologiem sportowym. Kiedy sportowcy rywalizują na najwyższym poziomie w swoich dyscyplinach, psychologia sportu niewątpliwie odgrywa ważną rolę.
Czym w ogóle jest psychologia sportu? W teorii psychologia sportu zajmuje się badaniem, opisywaniem i ilustrowaniem psychologicznych aspektów, które występują w sporcie. Profesjonaliści wykorzystują powstałe teorie, metody i techniki do poprawy ogólnej wydajności i funkcjonowania sportowców. Błędem jest myślenie, że psychologowie sportowi są potrzebni tylko do wyciągania problematycznych sportowców z ich dołków. Zamiast tego, specjaliści od przygotowania psychicznego często pracują nad tym, aby dobrzy sportowcy byli jeszcze lepszymi sportowcami. Wspólne obszary psychologii sportowej obejmują właściwe wyznaczanie celów, zarządzanie stresem, umiejętność skupienia się na “tu i teraz”, zwiększenie pewności siebie oraz poprawę komunikacji między sportowcami i trenerami.
Trening mentalny w sporcie – na czym polega?
Trening mentalny w sporcie wykorzystuje specjalistyczne techniki kontroli procesów wewnętrznych i bodźców zewnętrznych. Sportowcy uczą się m.in. jak kontrolować negatywne myśli, zwiększać motywację, kontrolować uwagę i automatycznie wykonywać pewne elementy (np. zagrywka serwisowa). Wiele technik treningu mentalnego sprawdzi się nie tylko w sporcie. Bez najmniejszych problemów można je stosować także podczas pracy czy nauki.
Trening mentalny – ćwiczenia, które dają widoczne efekty
Trening mentalny wykorzystuje różne rodzaje metod pracy do osiągnięcia celów i wzmocnienia umysłu, zaliczają się do nich:
- Wizualizacja — trening umysłu poprzez wizualizację pozwala nam tworzyć pozytywne obrazy w naszym umyśle i zapewnia, że zwiększamy nasze szanse na sukces. Ponieważ nasz mózg nie potrafi odróżnić rzeczywistości od iluzji, trening wizualizacji może pozytywnie wpłynąć na nasze nastawienie psychiczne. Może to skutecznie zwiększyć pewność siebie i znacznie zwiększyć prawdopodobieństwo ewentualnego sukcesu.
- Medytacja — jest to najpopularniejsza metoda na rozwój duchowy i umysłowy. Medytacja pomaga w całkowitym wyciszeniu, relaksacji i usunięciu negatywnych myśli z umysłu. Liczne badania naukowe wykazały również, że medytacja ma bardzo pozytywny wpływ na układ odpornościowy, przyspiesza powrót do zdrowia oraz poprawia pamięć i koncentrację. Pozytywny wpływ na funkcjonowanie mózgu wiąże się bezpośrednio z poprawą zdolności do przyswajania wiedzy, uczenia się nowych czynności i szybkiego reagowania podczas wydarzeń sportowych.
- Mindfulness — trening Mindfulness to doskonałe i sprawdzone narzędzie do pracy z umysłem. Stres ma bardzo istotny wpływ na stan umysłu. Ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że stres istnieje tylko w umyśle. To, czy pewne rzeczy są stresujące, czy nie, w dużej mierze zależy od naszego postrzegania rzeczywistości. Potencjał treningu mindfulness jest ogromny i warto go wykorzystać w ramach dalszego rozwoju.
- Eliminacja błędnych przekonań — nasze przekonania w znacznym stopniu wpływają na efekt końcowy naszych działań. Osoby, które nieświadomie nie wierzą w powodzenie swoich działań, mogą wręcz sabotować siebie na różne sposoby. Taka osoba robi to nieświadomie, a co za tym idzie, całkowicie lekceważy, co ostatecznie ją ogranicza. Przy odpowiedniej ilości ćwiczeń umysłowych i korekcie przekonań, można się tego pozbyć i zrealizować swój pełny potencjał.
- Samoobserwacja — obserwowanie swoich myśli i uczuć prowadzi do lepszego zrozumienia siebie. Lepsze zrozumienie swoich mocnych i słabych stron ma znaczący wpływ na ostateczny sukces. Często nieświadome emocje ograniczają nasze zachowanie i objawiają się jako zmęczenie czy lenistwo. Analiza tych emocji pozwala na uwolnienie się od tych ograniczających uczuć.
- Praca z wewnętrznym dzieckiem — Często zdarza się, że niezaspokojone potrzeby z dzieciństwa wpływają na nasze zachowanie w dorosłym życiu. Często te deficyty pojawiają się podczas interakcji z innymi lub w miejscu pracy. Może to mieć bardzo silny negatywny wpływ na pewność siebie i niską samoocenę. Najlepszą rzeczą, jaką możemy zrobić, jest świadome dawanie naszemu wewnętrznemu dziecku tego, czego potrzebuje i spełnianie tych potrzeb.
Trening mentalny sportowca – jak ważna jest dyscyplina?
Trening mentalny wymaga ciągłej koncentracji na celu, nawet gdy na drodze pojawiają się przeszkody. Oznacza to kontrolowanie swoich emocji w trudnych chwilach. Trzymanie się kursu działania, który zdecydowałeś się obrać, nawet gdy sprawy wydają się wymykać spod kontroli. Kluczowym warunkiem udanego treningu mentalnego jest jego codzienne stosowanie. Moment, w którym uznasz, że twój umysł wystarczająco się zregenerował, jest tak naprawdę najwłaściwszym czasem, by powrócić do ćwiczeń swojej psychiki. Nie da się być twardym psychicznie tylko w określonych sytuacjach lub tylko w nocy. Osiągnięcie wewnętrznej równowagi wymaga regularnej praktyki, ciężkiej pracy, poświęcenia i dyscypliny.
Trening koncentracji – co wpływa na efekty?
Zanim przystąpimy do treningu mentalnego, przyjrzyjmy się bliżej czynnikom wpływającym na uwagę. Do czynników tych należą:
- Rozproszenia — wszelkie bodźce, które odrywają Twoją uwagę od tego, na czym chcesz się skupić – np. włączony telewizor, hałasy, głośne rozmowy,
- Pozytywne nastawienie i motywacja — są to warunki niezbędne do skupienia wysiłku umysłowego na szczególnie trudnym zadaniu,
- Odżywianie — pamiętaj o prawidłowym odżywianiu i piciu odpowiedniej ilości wody, aby cieszyć się dobrą sprawnością poznawczą,
- Odpoczynek — nawet krótka, kilkuminutowa przerwa może pomóc nam efektywniej wrócić do wykonywanego zadania.
Problemy z pamięcią i koncentracją są najczęściej spowodowane zmęczeniem, stresem i brakiem snu. Dyskomfort związany z koncentracją w naturalny sposób zaczyna się również pojawiać z wiekiem. Dlatego dobrym rozwiązaniem, aby wspomóc trening koncentracji, jest sięgnięcie po tabletki na pamięć i koncentrację, które poprawiają ukrwienie mózgu i umożliwiają tworzenie się nowych połączeń nerwowych, a także zawierają witaminy z grupy B oraz magnez, wspomagające pracę układu nerwowego.
Trening mentalny — podsumowanie
Krótko mówiąc, trening mentalny zakłada rozwój sportowców na wielu płaszczyznach. Coraz więcej sportowców i trenerów zgadza się z badaniami naukowymi, które pokazują, że 70-80% sukcesu w sporcie dotyczy psychiki i obszaru mentalnego danego sportowca. Pomimo wielu korzyści związanych z treningiem mentalnym, wciąż nie trenujemy umysłu tak często jak mięśni, techniki sportu i taktyki.
